Luna Ece Bal

5-6 min. read / scroll down for text in Turkish

Paris based artist Luna Ece Bal wrote her notes about the retrospective exhibition of David Hockney that took place in Centre Pompidou between June 21st and October 23rd 2017.

After I first found out that Tate Britain would be hosting one of the most extensive David Hockney retrospectives to date at the beginning of the year, I was instantly in a pursuit of weekend tickets from Paris to London. Soon after, I heard that the retrospective would be moving to Centre Pompidou once it is closed upon hosting a record number of visitors in London. That moment was a gentle reminder for me to renew my membership card as I knew I had to see that exhibition more than once without having to wait in queues in every visit.

A headfirst dive into a pool could be a good analogy for my interest in Hockney. Our first meeting was enchanting and refreshing. My interest was actually a state of feeling safe and being at home when I first saw his works as they sparkled a familiarity with the moments of light-heartedness in my own life. The pool has always been a hedonistic diorama for me that embraces and isolates the person from the outer world as it changes the context of the game one way or another. For that reason, those light hearted memories of mine are generally accompanied by a mild smell of chlorine. The main reason that I wanted to see this exhibition was actually the desire to experience that stimulation, basically out of selfishness. However, much more than that stuck with me as I was leaving the museum.

I got lost in a maze of the artist’s self-discovery and experiments within various artistic movements as in most retrospectives. The exhibition starts with Hockney’s paintings dominated by grey and brown shades of an industrialized Bradford, England where the artist was born, raised and attended art school, far from sunny California. As part of his educational process, the changes he had gone through as an artist in Royal College of Arts can be observed in his prints and expressionist paintings in which he uses written words as well. What struck me in those paintings that bear the traces of Dadaism, is the ability of the artist in expressing himself naively in a theme that was highly regarded as taboo in that period of time; homosexuality. The way he incorporates the title of Walt Whitman’s poem, We Two Boys Together Clinging, into his works is almost childish and profoundly romantic.

Another dimension of Hockney’s technical abilities that can be observed in the exhibition is the close relationship that he had built among various reproduction methods of artistic media. His photographic instincts and dynamic shifts from painting to photograph are mainly present in his works of double portraits and swimming pools.

A selected number of erotic gay magazines that are part of the artist’s own collection are also exhibited on a glass table among his works that provide some references for the models in his paintings.

Hockney’s technical ingenuity cannot go unnoticed especially in his giant paintings that take up most of one’s eyesight. As he has not used just a single painting technique, Hockney’s patterns and figures are integrated through an eclectic work of collage and essences grabbed from various artistic movements. His interest in patterns is also visible in his paintings of pools with a wide range of water drawings and patterns.

Pools have a different texture in each of Hockney’s paintings; the single colored and flat surfaced pool in Bigger Splash lets you focus only on the jump as the pool in Portrait of an Artist (Pool with two figures) provides the viewer another dimension through reflections and shades on the surface of the painted pool. Another sample is a surreal and linear representation of a pool shown in Picture of a Hollywood Swimming Pool.

Hockney’s passion in graphical experiments which has started out early in his career resulted in a strong skill of creating endless patterns such as; action of swimming, shapelessness of being in water, capturing the movement and freezing the uniqueness of time in water. The core of Hockney’s works lies within the feeling of a reflection is actually the movement itself and the potentials of that feeling are created in two dimensions.

Upon viewing his works in an exhibition as a whole, we can comfortably assume that what makes Hockney different than pop art painters is his connection to cubist perspective. His painting titled Kerby (After Hogarth) Useful Knowledge playfully shows the way Hockney can manipulate the perspective the way he likes.

In his works of multiple perspective photography that are placed through the end of exhibition, we witness the process of building a single moment with multiple shots of a moment. Hockney’s 2011 dated work Four Seasons, underlines the impact of cubist perspective in his works as each of them are divided into nine screens enabling the viewer to see different points of view to a single phenomenon.

Hockney’s Demonstration of Versatility is composed of 4 paintings and located in the third room. It is safe to say that Hockney was mostly influenced by Picasso as he produced Demonstration of Versatility. He had an obvious admiration for Picasso’s use of various drawing techniques. Hockney also took various stylistic approaches in his works; he was close to pop art (or in his words; an illusionistic style) in Pack of Typhoo Tea while trying completely different tones in his other works.

In the third room and final chapter of the exhibition, Hockney’s works that push the boundaries of canvas and painting standards of his time made me think about the stereotypes that are embraced most of the time without questioning during the creating process of an artist. Then I realized how liberating it must be for an artist to manipulate those boundaries and stereotypes. 

Hockney’s depiction of his own house in Los Angeles from different angles comes in reshaped and cut canvases accordingly with the perspective of the painting and they show his reluctance in staying within boundaries while questioning every aspect of his artistic creation process.    

Another work of Hockney in which he manipulates the technical norms is titled A play within a play. This painting is constructed playfully as it provides the viewer an illusion of changing from being in two dimensions to three. As the carpet on the ground seems to eliminate the optical depth of background, the paving on the ground and the chair point to a deeper perspective. However, a man figure depicted in a two dimensional plexi glass which is added after painting the whole canvas changes our perception again making the viewer lose the perspective one more time. This is actually the play within a play indicated in the title of the work.

In the final phase of the exhibition, a video documents Hockney as he is drawing and digitally painting on a tablet showing the whole digital painting process from first brushstroke to the last one. This documentation shows us that the artist is still actively experimenting in technical aspects of his artistry.  The exhibition comes to a conclusion on the wall of the museum with the indigo-blue lettering of LOVE LIFE painted by David Hockney himself.

* In collaboration with London's Tate Britain and the Metropolitan Museum of New York, the Centre Pompidou is to present the most comprehensive retrospective ever devoted to the work of David Hockney.

Curator: Mnam/Cci, Didier Ottinger

www.centrepompidou.fr

Translation from Turkish to English: Toprak Coşkun Deniz

Centre Georges Pompidou’daki David Hockney sergisi.

Luna Ece Bal

5-6 dakika okuma süresinde

Paris’te yaşayan ve çalışan sanatçı Luna Ece Bal, Centre Pompidou’da 21 Haziran – 23 Ekim 2017 tarihleri arasında gerçekleşen David Hockney retrospektif sergisi üzerine yazdı.

2017 Temmuz ayında 80. yaşına basmış olan David Hockney’in senenin başında Tate Britain’da bugüne kadarki en kapsamlı sergilerinden birinin yapılacağını öğrendiğimde Paris-Londra arası hafta sonu biletlerini kovalamaya başlamıştım. Çok geçmeden, rekor bilet satışlı serginin Londra’daki kapanışından hemen sonra Paris’te, Centre Pompidou’ya taşınacağını duyduğumda uzun kuyrukları es geçip birden fazla kez görmek isteyeceğim bir sergi olduğunu bildiğimden senelik üyelik kartımı yenilemenin vaktinin geldiğini anladım.

Hockney’e olan ilgim, havuzuna yaptığım balıklama dalış seklinde özetlenebilir. Etkileyici ve ferah bir karşılaşma diyebiliriz. Aslında bir ilgiden çok işlerinin yaşamımdaki belirli kaygısızlık anlarına olan aşinalığının getirdiği evinde ve güvende hissetme hali. Havuz her zaman oyun bağlamına öyle ya da böyle dokunan, kişiyi tamamen kapsayıp dış dünyadan soyutlayan hedonist bir diorama olmuştur benim için. Bu yüzden de anılarının hissettirdiklerine genellikle klor kokusuyla karışık bir kaygısızlık hakimdir. Sergiyi görmek isteme nedenlerimden en önde geleni salt bencillikle bu uyarılmayı deneyimleme isteğiydi aslında. Fakat tüm bunlardan daha fazlasıyla oradan ayrıldığımı söyleyebilirim.

Çoğu retrospektifte olduğu gibi sanatçının farklı sanatsal akım deneylerinin ve kendini arayış labirentinin içerisinde bir süre kayboldum. Sergi, California’nın güneşli atmosferinden oldukça uzakta, sanatçının doğup büyüdüğü Bradford’ta gitmiş olduğu sanat okulunda ürettiği, endüstriyel bir İngiltere’nin gri ve kahverengi tonlarınının baskın olduğu tablolarıyla açılıyor. Kronolojik eğitim sürecini takiben devamında, Royal College of Arts’ta geçirmiş olduğu değişimi; kelimelerin de işin içine dahil olduğu soyut dışavurumcu tablolarını ve gravürlerini gözlemlemek mümkün. Estetik açıdan dada akımından izler taşıyan bu tablolarında dikkatimi çeken ilk şey romantik ve çocukça denebilecek bir üslupla o dönem için tabu niteliğindeki konulardan biri olan homoseksüelliği Walt Whitman’in « we two boys together clinging » şiirinin başlığını da işin içine kurnazca dahil ederek naif görünümlü bir şekilde dışavurabilmesiydi.

Sergide Hockney’in teknik anlamda öne çıkarılan bir özelliği ise yeniden üretim araçları arasında kurduğu yakın ilişki. Resim çalışmalarının yanında aynı derecede önem verdiği fotoğraf çekme iç güdüsü ve birinden diğerine yaptığı dinamik geçişleri havuz ve ikili portre çalışmalarında görüyoruz.

Bu duruma başka bir örnek ise, işlerinin arasındaki cam masalardan birinde karşımıza çıkan, özellikle bazı resimlerinde modelleri için referans olarak aldığı, sanatçının kendi koleksiyonundan sergiye dahil edilmiş homoseksüel erotik dergi seçkisi.

Tüm bunlar ile beraber, görüş alanının büyük bir yüzdesini kaplayacak büyüklükteki tabloları sanatçının resim alanındaki teknik ustalığını ortaya koyuyor. Tek bir boyama tekniğiyle sınırlı kalmayan Hockney’in farklı sanat akımlarından çıkardığı özleri kullanarak motifleştirdiği formlarda ve figürlerde kolaj denilebilecek bir eklektiklikle gerceklesen bir bütünleşme söz konusu. Zaten motiflere olan ilgisi, havuzu baz aldığı tablolarında yapmış olduğu farklı su motifleri denemelerinde apaçık ortada.

Havuz, Hockney’in resimlerinde her seferinde farklı bir dokuyla karşımıza çıkıyor, ‘Bigger Splash’te dümdüz, yalnızca sıçrama üzerine odaklanmayı sağlayan, tek renk olarak resmedilmiş havuz, ‘Portrait of an Artist (Pool with Two Figures)’ çalışmasında havuzun üzerindeki yansımaların yarattığı geçişler ve ton farkları ile başka bir boyut kazanıyor. ‘Picture of a Holywood Swimming Pool’ resminde ise havuzun yüzeyi gerceklikten uzak, çizgisel bir hal alıyor.

Hockney’in bu sonsuz motif yaratma yetisi kariyerinin erken dönemlerinden beri süregelen grafiksel deneyler yapma tutkusunun bir sonucu olduğu izlenimini veriyor. Yüzme hareketi, yüzmenin şekilsizliği, suyun farklı anlarının, şekillerinin yakalanması. Zamanın, anın eşsizliğinin su üzerinde her seferinde dondurulması. Yansımanın, hareketin kendisi olduğu noktada bulunma hissi ve bu hissin potansiyellerinin iki boyutta var edilmesi Hockney’in işlerinin çekirdeğini oluşturuyor bana kalırsa.

Sergide, işlerini bir bütün olarak gözlemlemenin ortaya koyduğu ikinci önemli nokta ise Hockney’i Pop Art sanatçılarından farklı kılan, kübist perspektife olan yakınlığı diyebiliriz. Perspektifle olan oyununu apaçık gözler önüne seren ‘Kerby (After Hogarth) Useful Knowledge’ tablosu da Hockney’in perspektif oyunları ile ilgili olarak seyirciye uzaktan göz kırpıyor.

Serginin sonlarına doğru karşımıza çıkan, çoklu perspektif kavramı üzerine geliştirdiği fotoğraf işlerinde, tek bir durumun birden fazla fotoğraf kullanılarak inşa edilmesi sürecine tanıklık ediyoruz. Bunlarla birlikte 2010-2011 döneminde üretmiş olduğu, her biri dokuz ekrana bölünmüş Dört Mevsim’i kişinin bir fenomene olan birden fazla bakış açısını tek bir yüzeyde görmesine olanak sağlayan kübist perspektifin, işlerindeki yerinin önemini destekler nitelikte.

Üçüncü odada Hockney’in ‘Demonstration of Versatility’ adı altında topladığı dört adet tuval karşımıza çıkıyor. Bu işleri yaptığı sırada birçok farklı çizim tekniğini ustaca kullanabilmesinden ötürü hayranlık duyduğu Picasso’nun izinden gittiğini gözlemlemek mümkün. Birbirinden farklı üslupları deneyimlediği işlerinden ‘Pack of Typhoo Tea’ isimli işinde pop art tarzına -aynı zamanda kendi deyimiyle ilüzyonistik bir tarza- yaklaşırken diğer işlerinde Pop Art’tan oldukça uzak, bambaşka üslup deneyleri dikkat çekiyor.

Tuvalin içeriğinin kendi dışsal yapısıyla yer değiştirmesi noktası her sanatçının girmeye ilgi göstermediği enteresan bir dışavurum yolu.

Üçüncü odadaki bu işlerle ilgili olarak dikkatimi çeken başka bir detay da bununla ilgili aslında. Bu odada ve serginin son bölümünde, tuvalin sınırlarını zorladığı ve kendisine sunulan, bir şekilde kabul görmüş standart tuval formatıyla yetinmediği işleri arasında gezinirken sanatsal üretimin içindeki çoğu zaman sorgulamadan kabul edilen kalıplaşmalar üzerine düşünürken buldum kendimi. Sınırlar içinde kalmaya devam edip yalnızca bu sınırları kendine göre manipüle etmenin bile bir sanatçı için ne kadar özgürleştirici olabileceğini fark ettim. Serginin son bölümündeki, Los Angeles’taki evini farklı açılardan resmettiği işleri perspektife göre kestiği ve yeniden şekillendirdiği tuvalleri ile sanatsal üretiminin her noktasını sorgulayıp standartları kendine göre manipüle etmekten çekinmediğinin en büyük göstergelerinden biri aslında.

Yine tekniksel anlamda tuval oyunlarına benzer şekilde sınırları zorladığı başka bir iş ise ‘A Play Within a Play’ isimli çalışması. Resim, iki boyutla üç boyut arasında kurgulanmış bir oyuna dönüşüyor bu işinde. Ressamın iki boyut içinde üç boyut ilüzyonu yaratmasına alışmışızdır, burada konuyla ilgili olarak Hockney’in enteresan şekilde kurgulanmış bir oyunuyla karşı karşıyayız. Bu noktada, ilk bakışta göze çarpan halı arka planı, derinliği yok ediyormuş gibi görünse de yerdeki parkelerin ve halının önünde duran sandalyenin varlığı aslında bu düzlük ilüzyonu içinde bir derinlik olduğuna işaret ediyor. Fakat resme sonradan eklenmiş pleksiglas içinde iki boyuta sıkışmış şekilde resmedilmiş adam figürü ile bu durum yine tersine dönüyor ve derinliği kaybediyoruz. Bu Hockney’in resmin başlığında da işaret ettiği gibi oyun içinde bir oyun aslında.

Serginin yine son bölümünde Hockney’in dijital tablette yapmış olduğu çizimin, ilk dijital fırça darbesinden sonuncusuna kadar yapılmış olan ekran kaydının videosu karşımıza çıkıyor ve sanatçının bugün hala aktif bir şekilde teknik deneylerini sürdürdüğünü görüyoruz. Sergi Hockney’in müzenin duvarına çivit mavisi harflerle yazdığı “LOVE LIFE” sözleriyle son buluyor.

* New York Metropolitan Müzesi ve Londra Tate Britain işbirliği ile Centre Pompidou, şimdiye kadar David Hockney’nin işlerine adanmış en kapsamlı retrospektifi sunmakta.

Küratör: Mnam/Cci, Didier Ottinger

www.centrepompidou.fr