making a game out of the conflict between desire and order

A conversation with Berke Yazıcıoğlu

Aslı Seven

9 min. read / scroll down for text in Turkish

I would like to take your exhibition “Nighttime” at Dirimart as an introduction to your practice, to expand around your process and other projects. Looking into the selection of works, my thoughts gathered around two main observations. Let’s start with the first one: You have developed a quite precise, discernible graphic vocabulary in terms of colors and technical choices. What is the relationship between your material choices and the image content? How do you arrive at a final image?

My motivation to make visual work has often come from a communicative impulse. Bringing graphic design applications into the fine art context feels intuitive, as it combines the appropriate practices for my intended output. I’m interested in how a 2D surface can function as a communication tool. I want to make it apparent to the viewer that my intention is to establish a communicative, visual language. Drawing is the basis of my studio practice and the common thread through my work across different media. My planning involves finding the most articulate 2D representation of a 3D object or body, often with one color. This is a process of studying silhouette, surface texture, and three-dimensional form, all of which form the basis of representational drawing. Graphic design fits into this process as a field within the wider practice of visual communication, which deals with imagery as a vehicle for conveying information. When viewed this way the line between drawing and graphic design seems to blur, and my pursuit of pictorial communication is revealed to fully overlap with the medium of drawing.

My second observation is more about the imagery. Especially in your larger canvas works, but also in some of the smaller works on paper, we are presented with “scenes” filled with “characters”, caught in the middle of a variety of actions in different – mostly interior – settings. What is your relationship to narrative as a source of inspiration ? Do you ever think that these “scenes” might operate as fragments from a larger narrative, or prompt the viewer to engage in storytelling?

Storytelling is a function in some of my work but not all. I often involve narrative as a tool to support the aim of a piece. I find unclear narratives compelling, particularly when we’re unable to understand whether something good or bad is happening. In ‘Nighttime’, the narrative connection is somewhat loose. Most of the scenes depict relatively uncanny things in everyday spaces. The intention is to communicate questions and ideas rather than definitive events.

Both the title of the exhibition, and the color spectrum used in the works create a nocturnal atmosphere. In several works, we see figures in bodysuits, sleeping. Do you envision the nighttime as revelatory of fantasy or crime?

The potential for fantasy at night is definitely something I wanted to communicate in this series. Darkness is illusory whether we’re awake or asleep. It can be characterized both with a sense of wonder and a fear of the unknown. I wouldn’t say my intention is to portray the night as revelatory of crime, but the link between nighttime and underground culture is undeniable. The nocturnal self can seem criminal to people who hold conservative values, which is quite funny and worth exploring. I like playing with this assumption that nighttime is when the monsters come out. If we can manage to look at ourselves and our desires without fear, perhaps we won’t see any monsters. I wanted to work with the feeling of approaching something intimidating, and instead discovering an invitation to pleasure.

There is a dynamic tension and a degree of absurdity in bringing together the vulnerability of sleep & physical exhaustion, and the provocative stance in wearing a full body latex suit. And then there is the focus in some of your works, on the lower half of the body, we repeatedly see a male figure running away from something. Furthermore, there is a heightened sense of “eroticism” in these scenes, which, at times, borders on fetish, without ever taking it too seriously. I also see a lot of humor in your treatment of the body, its positions and its performances. When I take all of these separate items together, it creates something like a story: controlled displays of eroticism, furtive moments of fetish, exhaustion and vulnerability. Is this accurate? What is your intention in terms of the relationships and situations these works describe, especially in regard to gender performance and public displays of sexuality ?

Completely. That tension and absurdity is very interesting to me. The most intimate and personal things are often more universal than we imagine it. It’s ironic that centuries of civilization have  confined eroticism to private space, while the dynamics of sexual activity remain integral to the social order performed in public. We are, traditionally, encouraged to imagine absolute separation between private and public activity, despite the very apparent link between them. Public spaces like the street or the office carry many influences that originate in the private realm and form sexual activity. The sharply binary gendering in capitalist workspaces and religious buildings, for example, appears to conceal the so-called ‘inappropriate’ activities of intimate space while revealing the resulting dynamics. I want to contribute to the proliferation of images that address this duality. It seems both helpful and necessary to encourage societies to understand the sources of social constructs. Prevalent imagery naturally enforces prevalent ideologies, but we’re often blind to this connection. As part of the collective pursuit to encourage social change, the most useful function of my visual art practice is to contribute to the imagery that depict different potentials, and encourage questioning.

Latex bodysuits, oxford shoes and trench coats are central figures in your work. What I discern here is that each of these elements at times have a “uniform” function. Can you talk about the reason why you chose to focus on such items? What is your relationship to fashion and its history?

This is about the tension between desire and order. Establishing social order involves limiting the extent of individual interests. The pursuits of pleasure and order can both support and be in opposition to each other. I think everyone feels this conflict at different degrees, and one of its most obvious manifestations is fashion. Here I’m not addressing fashion as a design practice, but more directly as clothing, uniform, and culture. Formalwear and office attire, for example, effectively enforce uniforms while leaving a limited range of opportunity for individual expression. There are also surprising parallels between office clothes and BDSM clothes; they enforce strict visual codes to better enable a particular activity. Office and military clothes involve tailoring and collective organization, and feature motifs like buckles and leather accessories. It’s fascinating to understand fetish clothing as an extension of these kinds of uniforms. Fetish clothing makes a game out of the conflict between desire and order, by willfully including it in the pursuit of pleasure. I wanted to use these themes to show how there isn’t total separation between intimate and public activities.

Looking at your past works, you have frequently created series of works inspired by classical music. The most recent one is “The Rite” inspired by Stravinsky’s “The Rite of Spring”, which was produced in textile during a residency at the Sarabande Foundation. Can you tell us about how that collaboration came to be? I also noticed a previous series of works based on Strauss’ Salome.  What is your method of translating works of music into graphic imagery? Is textile a medium you intend to explore further?

I will definitely make more tapestries and textile works. They involve a larger production process than painting which is why I embark on them less frequently. Woven fabric is a particularly appropriate medium for sequential, narrative work. The visual adaptation I did for Salome is different from that of The Rite of Spring. In the Rite of Spring I came up with ways to visualize melodies and narratives using geometric shapes and figures. It was an almost mechanical process of visualizing the musical data. In Salome I focused on the psychological details buried in the story. It’s an almost cartoonish drama full of metaphors, and an uncannily effective attempt at storytelling. I drew diagrammatic explanations of the metaphors to go alongside the libretto in a storybook format.

Berke Yazıcıoğlu - Nighttime

arzu ve düzen arasındaki çatışmadan bir oyun alanı yaratmak

Berke Yacızıoğlu ile sohbet

Aslı Seven

9 dakika okuma süresinde

Dirimart'taki “Gece Vakti” sergini, pratiğine bir giriş olarak, üretim sürecini ve diğer projelerini de anlamak için bir fırsat olarak ele almak istiyorum. Sergideki işlerin bütününe baktığımda, düşüncelerim iki ana gözlem etrafında toplandı. İlkinden başlayalım: Renk, malzeme ve teknik seçimleri açısından oldukça net, anlaşılır bir grafik dil geliştirmiş olduğun görülüyor. Malzeme seçimi ile görsel içerik arasındaki ilişki nedir? Nihai bir imgeye nasıl ulaşıyorsun?

Görsel çalışmalar üretme motivasyonum genellikle iletişimsel bir dürtüden geldi. Grafik tasarım uygulamalarını güzel sanatlar bağlamına getirmek sezgisel olarak geliyor, amaçlanan çıktı için uygun uygulamaları bir araya getirdiği için. İki boyutlu bir yüzeyin nasıl bir iletişim aracı olarak işlev görebileceği ile ilgileniyorum. Amacımın iletişimsel, görsel bir dil oluşturmak olduğunu izleyiciye görünür kılmak istiyorum. Desen, stüdyo pratiğimin temeli ve farklı ortamlardaki çalışmalarımdaki ortak nokta. Planlama sürecim, üç boyutlu bir nesnenin veya gövdenin en belirgin iki boyutlu temsilini, genellikle tek renk kullanarak bulmayı içeriyor. Bu, tümü desen temsilinin temelini oluşturan siluet, yüzey dokusu ve üç boyutlu formu araştırma süreci. Grafik tasarım, daha geniş görsel iletişim pratiği içinde, imgeye bilgi iletmek için bir araç olarak yaklaşan bir alan olarak bu sürecin parçası. Bu şekilde bakıldığında desen ve grafik tasarım arasındaki çizgi bulanıklaşıyor ve resimsel iletişim arayışımın desen mecrasıyla tamamen örtüştüğü ortaya çıkıyor..

İkinci gözlemim daha çok görsel imgelemle ilgili. Özellikle daha büyük tuval işlerde, ama aynı zamanda bazı küçük boyutlu kağıt işlerde de, çoğunlukla iç mekanlarda yer alan farklı kurgularda, çeşitli eylemlerin ortasında yakalanmış, "karakterler"le dolu "sahneler"le karşılaşıyoruz. Bir çıkış noktası olarak anlatı ve kurmaca ile ilişkin nedir? Bu "sahnelerin" daha büyük bir anlatının parçaları olarak işleyebileceğini veya izleyiciyi anlatısal bir örgütlemeye teşvik edebileceğini hiç düşündün mü?

Hikâye anlatımı bazı çalışmalarımda bir işlev ama hepsinde değil. Anlatıyı genellikle bir çalışmanın amacını desteklemek için bir araç olarak kullanıyorum. Özellikle iyi ya da kötü bir şey olup olmadığını anlayamadığımız zamanlarda, net olmayan anlatıları ilginç buluyorum. "Gece Vakti" sergisinde anlatı bağlantısı biraz gevşek. Sahnelerin çoğu, gündelik alanlarda, nispeten tekinsiz şeyleri tasvir ediyor. Amaç, kesin olaylar iletmekten ziyade sorular ve fikirler uyandırmak.

Hem serginin başlığı hem de eserlerde kullanılan renk skalası bir gece atmosferi yaratıyor. Birçok eserde, “bodysuit” tarzı parlak ve gergin kostümler içinde uyuyan figürler görüyoruz. Geceyi fantezi veya suçu ortaya çıkaran bir ortam olarak mı düşünüyorsun?

Gecenin fantezi potansiyeli, kesinlikle bu dizide iletmek istediğim bir şey. Karanlık, uyanık da olsak, uykuda da olsak yanıltıcıdır. Hem merak duygusu hem de bilinmeyene karşı duyduğumuz korku ile karakterize edilebilir. Niyetimin geceyi suçun ifşası olarak betimlemek olduğunu söyleyemem ama gece vakti ile yeraltı kültürü arasındaki bağlantı yadsınamaz. Gece benliği, muhafazakar değerlere sahip insanlara suçlu görünebilir, ki bunu oldukça komik ve incelemeye değer buluyorum. Gecenin canavarların ortaya çıktığı zaman olduğu varsayımıyla oynamayı seviyorum. Kendimize ve arzularımıza korkmadan bakmayı başarabilirsek, belki de hiç canavar görmeyeceğiz. Göz korkutucu bir şeye yaklaşmak ve bunun yerine bir zevke davet keşfetmek duygusuyla çalışmak istedim.

Uyku ve fiziksel yorgunluğun kırılganlığı ile tam vücut lateks tulum giymenin kışkırtıcı duruşunun bir araya gelişinde dinamik bir gerilim ve bir absürtlük var. Bir de bazı işlerinde odak noktası olarak, vücudun belden aşağıdaki yarısını, bir şeylerden kaçma halinde bir erkek figürünü tekrar tekrar görüyoruz. Tüm bu ayrı öğeleri bir araya getirdiğimde, anlatısal bir yapı ortaya çıkıyor: kontrollü erotizm gösterileri, kaçamak fetiş anları, yorgunluk ve savunmasızlık. Bu doğru mu? Dahası, bu sahnelerde, bazen fetişe dokunan, ama kendi kendini asla çok ciddiye almayan, yüksek bir "erotizm" duygusu var. Bedene, bedenin pozisyonlarına ve performanslarına yaklaşımında da bolca mizah görüyorum. Bu işlerin betimlediği ilişkiler ve durumlar açısından, özellikle toplumsal cinsiyet performansı ve cinselliğin kamusal alandaki yeri açısından niyetin nedir?

Tamamen. Bu gerilim ve absürtlük benim için çok ilginç. En mahrem ve kişisel şeyler genellikle sandığımızdan daha evrensel. Uygarlığın yüzyıllardır erotizmi özel alana hapsetmiş olması, ama buna rağmen cinsel aktivite dinamiklerinin kamusal alanda gerçekleştirilen sosyal düzenin ayrılmaz bir parçası olarak kalmasını ironik buluyorum. Geleneksel olarak, aralarındaki bariz bağlantıya rağmen, özel ve kamusal faaliyetler arasında mutlak bir ayrım hayal etmeye teşvik ediliyoruz. Sokak veya ofis gibi kamusal alanlar, özel alandan kaynaklanan ve cinsel aktiviteyi biçimlendiren birçok etki taşır. Örneğin, kapitalist çalışma alanlarındaki ve dini binalardaki keskin ikili cinsiyetlendirme, mahrem alanın sözde "uygunsuz" faaliyetlerini gizler gibi görünürken, bunların yarattığı dinamikleri açığa çıkarır. Bu ikiliği ele alan görsellerin çoğalmasına katkıda bulunmak istiyorum. Toplumları sosyal kurguların kaynaklarını anlamaya teşvik etmek hem faydalı hem de gerekli görünüyor. Yaygın imgeler doğal olarak yaygın ideolojileri destekliyor, ancak biz genellikle bu bağlantıya karşı körüz. Toplumsal değişimi teşvik etmeye yönelik kolektif arayışın bir parçası olarak, görsel sanat pratiğimin en yararlı işlevi, farklı potansiyelleri betimleyen imgelere katkıda bulunmak ve sorgulamayı teşvik etmek.

Lateks tulumlar, oxford ayakkabılar ve trençkotlar çalışmalarında merkezi bir yer kaplıyor. Burada fark ettiğim şey, bu giyim nesnelerinin her birinin zaman zaman “üniforma” işlevi olduğu. Bu tür öğelere odaklanmayı seçmenin nedeninden bahsedebilir misin? Moda ve moda tarihi ile ilişkin nedir?

Bu, arzu ve düzen arasındaki gerilimle ilgili. Toplumsal düzenin kurulması, bireysel ilgilerin kapsamının sınırlandırılmasını içerir. Zevk ve düzen arayışları birbirini hem destekleyebilir hem de birbirine zıt olabilir. Bence herkes bu çatışmayı farklı derecelerde hissediyor ve bunun en belirgin olduğu alanlardan biri de moda. Burada modayı bir tasarım pratiği olarak değil, daha doğrudan giyim, üniforma ve kültür olarak ele alıyorum. Örneğin, resmi giyim ve ofis giyimi, üniformaları etkili bir şekilde uygularken, bireysel ifade için sınırlı bir fırsat yelpazesi bırakır. Ofis giyimi ile BDSM giyim arasında da şaşırtıcı paralellikler var; ikisi de belirli bir aktiviteyi daha iyi etkinleştirmek için katı görsel kodlar uygularlar. Ofis ve askeri giyim, uyarlama ve toplu örgütlenme içerir, toka ve deri aksesuar gibi motiflere sahiptir. Fetiş kıyafetleri bu tür üniformaların bir uzantısı olarak anlamak heyecan verici. Fetiş giyim, arzu ve düzen arasındaki çatışmayı, zevk arayışına dahil ederek bir oyun haline getirir. Bu temaları, mahrem ve kamusal etkinlikler arasında nasıl tam bir ayrım olmadığını göstermek için kullanmak istedim.

Geçmiş işlerin arasında klasik müzikten ilham alarak ürettiğin seriler var. En yenisi, Sarabande Vakfı'ndaki bir misafir sanatçi programinda tekstil kullanarak ürettiğin, Stravinsky'nin “The Rite of Spring” (Bahar Ayini) ‘inden esinlenen “The Rite” (Ayin). Bu işbirliğinin nasıl oluştuğunu anlatır mısın? Ayrıca Strauss'un Salome'sine dayanan önceki bir dizi eseri de fark ettim. Müzik eserlerini grafik imgelere çevirme yöntemin nedir? Tekstil, ileride de kullanmayı düşündüğün bir mecra mı?

Kesinlikle daha çok dokuma ve tekstil iş üreteceğim. Resim yapmaktan daha kapsamlı bir üretim süreci içeriyorlar, bu yüzden onlara daha az giriyorum. Dokuma kumaş, sıralı, anlatı çalışması için özellikle uygun bir ortam. Salome için yaptığım görsel uyarlama, Bahar Ayini'ndekinden farklı. Bahar Ayini'nde geometrik şekiller ve figürler kullanarak melodileri ve anlatıları görselleştirmenin yollarını buldum. Müzikal verileri görselleştirmenin neredeyse mekanik bir süreciydi. Salome'de ise hikayede gömülü olan psikolojik detaylara odaklandım. Metaforlarla dolu neredeyse karikatürize bir drama ve beklenmedik derecede etkili bir hikaye anlatımı girişimiydi. Bir hikaye kitabı formatında, libretto’ya eşlik etmek üzere metaforların şematik açıklamalarını çizdim.

Berke Yazıcıoğlu - Gece Vakti