Renaissance figure of China and social media exposure: Story of an exhibition

Hatice Utkan Özden

5-6 min. read / scroll down for text in Turkish

In Turkey before seeing his artworks, we have seen his social media account (Instagram), his selfies, we have seen his way of protesting government authorities, censorship, media and politics and how used social media to protest everything. Because of his popularity in the art world, many people in Turkey tried to take selfies with him and with his artworks. Everyone Instagrammed every single work of him. In the meantime, there were lots of journalists writing about the artworks and the importance of Ai Weiwei. Maybe not many people would appraise the artworks in this exhibition as a reflection of the failure of systems, the rise of censorship and injustice. Instead of looking at artworks with suspicion, Turkish audience took many photographs and Turkey appreciated the boldness of the artist by giving him Hrant Dink human right’s award. Long story short; this is how we have experienced an Ai Weiwei exhibition in Istanbul.  However, little did we know, the works exhibited in Sakıp Sabancı Museum, also depicts our life in Turkey.

Ai Wei Wei is called the renaissance figure of the Chinese avant-garde (Contemporary Chinese Artists, Half-Life of a Dream, Jeff Kelly). He is considered as one of the prominent figures of today’s contemporary art. It is possible to see censorship, social problems, and suffering. It is a fact that he makes us question refugee crisis, politics, censorship and bigoted values that society brings. And, if we prefer to look at the works at Sakıp Sabancı Museum from these themes, we can see a reflection on Turkish society and how we live.

Although Turkish audience has witnessed some well-written articles on works of Ai Weiwei and explanation of certain artistic approach, the between lines aesthetics in the exhibition came to afore. It is a fact, we do not need any of these when trying to understand works of Ai. The reason is there: You can see everything with your bare eyes. He creates for one reason and it is to show us the unsaid truth about the system that made the world go round. He uses his art as a medium of showing the hardships of the system and how he does it, is also very simple and easy to understand. In fact, the works also contain scenes from our lives in Turkey. Cause many people thought works are about China and Chinese authorities, however, the reality lies within the works: The works of Ai refers to all authorities that take power as a weapon.

That’s why, no need to linger around between the lines, it is our duty to understand Ai’s works as Turkish audience, cause we are among those who have been censored, exposed to the ill-fated darkness of power and stuck up with social values and traditions. And maybe it would be fair to read Ai’s İstanbul exhibition as a citizen living in an inauspicious system rather than looking the ‘aesthetic beauty’ in it. Maybe, this time, it would be better to leave the aesthetic concerns and look to the more mundane approach to the politics and power. And Ai Weiwei makes us remember and feel the absolute power of authorities are living with us and we cannot escape the reality of it.

However, what we all did in Turkey. We all saw these artworks are made because of Chinese authorities and rather than thinking about ourselves we blamed other authorities. And we thought it is our duty to share Ai’s works online, cause we are responsible for supporting freedom in the world. Maybe we needed this. However, what we needed to see is we are not very different from Ai and what he has experienced.

In this sense maybe it would better to recall what the artist wrote in his article titled How Censorship Works published in The New York Times. He wrote: Whenever the state controls or blocks information, it not only reasserts its absolute power; it also elicits from the people whom it rules a voluntary submission to the system and an acknowledgment of its dominion. This, in turn, supports the axiom of the debased: Accept dependency in return for practical benefits.’

He continues as: ‘The system rewards ordinary people for their cooperation automatically; there is no need for them to compete for the rewards. Managers of artistic and cultural projects, though, need to do more than that; they need to show proactively that they “get it” and will accommodate the authoritarians and protect their public image. They know that if anything causes unhappiness higher up, a project, and perhaps an organization, will be scrubbed.’

All the works in the exhibition are the result of these ideas. The exhibition focuses on porcelain works and also named after his porcelain creation ‘Ai Weiwei On Porcelain’ includes more than hundred works on objects Ai made. Ai refers both traditional Chinese handicrafts (porcelain is part of China’s traditional handicraft) and Western art history with his porcelain objects. The works at the exhibition organized on three different concepts such as ‘appropriation’, ‘reproduction’ and ‘iconoclasm.’ There is also a range from his early 1970’s works that were reproduced for this first solo show in Istanbul. That’s why the exhibition is taken as one of the most important contemporary art exhibitions of 2017 in Turkey.

The exhibition scrutinizes the themes of Ai’s works such as cultural history, art history, authenticity and also the transformation of value systems throughout different eras, in the meantime, the artist calls Turkish audiences to think about their own social life and living. 

In a way, this exhibition at Sakıp Sabancı Museum calls us to put the artistic approach of Ai on a side and try to adapt the meaning of the works into our lives. And in a country such as Turkey, while everything is changing in our daily lives, we encounter many different hardships in terms of censor and power, it is easy to adapt become more aware of the realities of Ai’s works.

Tragic artworks and selfies

In the exhibition, shown among Ai’s most tragic artworks, Porcelain Rebar, connotes tragedy of an earthquake. The work refers to 2008 Sichuan earthquake, which killed more than 70,000. The work also commemorates the children died in the earthquake. It is said that the buildings (among these buildings there is a school) is made of wrong or less material and that’s why the earthquake resulted in that much death.

Another work of Ai’s unspoken thoughts is ‘Blossom,’ bunch of beautiful porcelain flowers, which attracted lots of Instagrammers. This artwork may be the most Instagrammed artwork in the whole exhibition. Despite the beauty of it, ‘Blossom’ depicts us a very tragic story. The work is created as part of prisoner bathrooms. Ai first used these flowers in the bathroom sinks and toilets in an installation depicting prisoner cells, which refers to those who are imprisoned wrongly.

However, when advertising the exhibition, ‘Blossom’ and ‘Porcelain Rebar’ worked really well. Many people put the photos of these works over and over maybe without knowing their meaning and addressing them as simple artworks. Maybe in a way, this was the thing that Ai wanted to be. As Hyperallergic writer Sarah Rose Sharp has written: ‘By creating exposure to lovely objects imbued with meaning, are we planting seeds for critical thinking about society — or are we just creating a backdrop forever more selfies?’ The exposure of these lovely objects surely raised a question on the situation of the misery we witness.

Reviewing another Ai Weiwei exhibition in Michigan’s sculpture park, Sharp wrote: ‘In another botanical wing, I witnessed a family group cheerfully posing for a portrait with the colorful porcelain twists that mimics the rebar commemorating the children who died in the 2008 Sichuan earthquake.’ In this case, witnessing needs more than what it takes.

In Istanbul, we witnessed the same thing and it seemed like portraits, posing, selfies are all a part of Ai’s world of art.

Looking through the public eye

Even though most works of Ai raised attention by many and especially by Chinese authorities, a certain series of works, which refers to refugee crisis around the world are among the most criticized works of the artist.

Ai has used porcelain plates depicting refugee crisis. On these plates, the viewers see refugee scenes that they saw on television every night. People in the boat, people sailing away and drowned bodies

Ai has depicted three-year-old drowned boy Aylan Kurdi in one of those plates. The incident that happened in Turkey’s coastal side Bodrum was perceived as a disgrace for politicians. On the other hand, the work raised eyebrows in the contemporary art world saying that why Ai has used such a tragedy in his works. About Ai’s work that he lies down on the beach and pretending as Aylan Kurdi, Jake Chapman criticized the artist saying that ‘There is something pathetic about Ai Weiwei going to lie down on the beach to aestheticize others people’s misery.’

However, Ai’s all works are about other people’s misery. Depicting refugee crisis or pretending to be one of them or creating porcelain flowers are all results of misery and pain. On the other hand, his famous work Sunflower Seeds (the work that makes Ai an international artist, stands as artist’s take on globalization, mass production and Ai’s childhood, hunger and time of Mao), has been aestheticized Ai’s own misery resulting from his own experience in life.

What is the main question is how the public conceives this and how they respond to these works. While many people in the exhibition prefer to take photos the question remains: How do we relate to artworks and do we really understand the essence or we are here for taking photos and appreciating them on social media. In fact, we can say that all we are interested in is the social value of these artworks, not the reality that surrounds them. So as a result, we do deserve aestheticism of Ai. So the question remains ‘what is aesthetics’ if we are to talk about Ai’s works. Or as sharing photographs on social media do we try to increase the exposure and try to show that we are responsible citizens and we care about freedom and politics?

Whatever it is, the misery remains and as Ai makes artworks everyone will continue to share. So the exposure will go on, so as the art…

Ai Weiwei On Porcelain, 12.9.2017 - 28.1.2018, Sakip Sabanci Museum. http://www.sakipsabancimuzesi.org/ 

Rönesans figürünün sosyal medyaya yansıması: Bir serginin hikayesi

Hatice Utkan Özden

5-6 dk. okuma süresinde

Önce onun sosyal medya hesaplarını gördük, özellikle de Instagram hesabını... Sonra selfielerini keşfettik, sonra hükümet otoritelerini, sansürü, medyayı ve politikayı nasıl protesto ettiğine ve bunu yaparken sosyal medyayı bir araç olarak kullandığına tanık olduk.

Bu popülerliğinin sonucu olarak, Türkiye’ye geldiğinde herkes onunla selfie çekilmeye çalıştı, sonra eserleriyle selfie çekildi ve neredeyse her eseri Instagram'landı. Belki de birçok kişi bu sergiyi sistemlerin çöküşü, sansürün artması ya da adaletsizlik gibi temaların yansıması olarak algılamadı. Bu eserlere şüpheli ve kuşku uyandıran eleştirel bir şekilde bakmak yerine, izleyicinin birçok fotoğraf çektiğine şahit olduk. Sonra da Ai Weiwei’ye "Uluslararası Hrant Dink Ödülü" verildi. Böylece, Ai Weiwei’nin cesareti takdir edildi. İstanbul’da bir Ai Weiwei sergisi böyle geçti.

Ai weiwei Çin avangardının Rönesans figürü olarak kabul ediliyor (Contemporary Chinese Artists, Half Life of a Dream, Jeff Kelly) . Günümüzün çağdaş sanat dünyasının en popüler sanatçısı. Eserlerinde sansür, sosyal sorunlar ve acı gibi temaları görmek mümkün. En kolay anlatımıyla, ürettiği sanat eserlerini kullanarak bize dünyada sistemin işlemesiyle ortaya çıkan acıları, sansürü, yobaz sosyal değerleri sorgulamamızı sağlıyor. Ve eğer biz de Sakıp Sabancı Müzesi’ndeki sergiye bu temalar üzerinden bakmaya çalışırsak, Türkiye’deki yaşam tarzımızın yansımasını görebiliriz.

Her ne kadar sergiyle ilgili sanatsal yaklaşımlar ve iyi yazılmış makaleler okumuş olsak da, Türkiye’de öne çıkan yegane konular; sergide satır araları barındıran estetik kaygılar ve sanatsal yaklaşım oldu. Ama bir gerçek var ki; eserleri anlamamız için bunlardan hiçbirine ihtiyacımız yok. Çünkü, eserlerin anlamı tam önümüzde duruyor: Her şey, her zaman, açık açık görülecek kadar ortada. Ai’nin en basit şekilde yapmaya çalıştığı şey; sistemle ilgili söylenmeyen gerçekleri ortaya çıkarmak. Bunun için de kimsenin estetik kaygılar içinde satır arası okumak gibi bir yeteneğe ihtiyacı yok. Yapmamız gereken tek şey Ai Weiwei’nin bu eserleri üretirken sistemin yozluğunu göstermek istediğini anlamak ve eserleri de buna göre okumaktı.  Aslında, Türk izleyicisinin, bu sergi için, selfie ya da sosyal medya reklamından daha fazla yapabileceği şeyler var.  Çünkü, bu eserler bizim Türkiye’de yaşadığımız hayattan da kesitler içeriyor. Aslında, cevap tam önümüzde: Ai’nin eserleri sadece Çin ve Çinli otoriteleri anlatmıyor, politik ve sosyal alanda gücü bir silah olarak kullanan her otoriteyi anlatıyor.

Bu nedenle, satır arası anlamlarla vakit kaybetmeye hiç gerek yok, Türk izleyicileri olarak bizler de her gün gücün, sansürün ve sosyal değerlerin alt üst olduğu farklı güç otoriteleriyle savaşıyoruz. Hatta, bu nedenle Ai’nin İstanbul sergisine estetik ve sanatsal değerler yerine, sistemin kölesi olmuş, gücün bir parçası haline gelmiş bireyler olarak bakabiliriz. Bu nedenle, estetik endişeler bir yana, bu sergi bize politika ve gücün dünyevi özelliklerini anlatıyor ve Ai Weiwei bir kere daha bize hatırlatıyor. Gücün varlığının ağırlığından kaçamazsın.

Ancak, izleyici bunu bu şekilde anlamıyor. Tüm suçu Çin’e atıp, sosyal medyada  paylaşım yapmak zorundalığımız ve misyonumuz olduğunu sandık. Böylece Ai’nin tüm sergisini her türlü sosyal medya alanına taşıdık, çünkü buna ihtiyacımız vardı. Aslında, sanatçı olarak Ai Weiwei’nin de buna ihtiyacı vardı. Bu nedenle, aslında toplum olarak kendimizi Ai Weiwei’nin ait olduğu toplumdan çok farklı bir yerde görmeye gerek yok. Bu sosyal medya merakının bir nedeni de sürekli maruz kaldığımız sansür olabilir. Tıpkı Ai Weiwei gibi.

Burada belki de Ai Weiwei’nin daha önce "Sansür Üzerine" adlı kaleme aldığı makalesine de gönderme yapmak mümkün. The New York Times’ın Sunday Review ekinde yayınlanan makalesinde sanatçı: "Otoriteler ne zaman bilgi akışını engellese, bunun anlamı gücün ağırlığını hissettirmektir. Ayrıca, bu güç sisteme gönüllü teslim insanlardan ve gücün sahipliğini kabul eden insanlardan ortaya çıkar."

Ai ayrıca, bu boyun eğmenin sonucunda insanların da birçok şeyden yararlandığını söyler ve şöyle yazar: "Sistem, sıradan insanları işbirlikleri için otomatik olarak ödüllendirir. Hatta, bu kişilerin ödül için çabalamaya ihtiyaçları bile yoktur. Sanatsal ve kültürel projelerin yöneticileri bundan daha fazlasını yapmalıdır. Onlar, tüm sistemden haberdar olduklarını göstermeli ve otorite yanlılarıyla uyum içinde olmak ve yine de halk önünde imajlarını korumalıdır. Eğer yukarı mevkilerde mutsuzluğa neden olan projeye el atarlarsa bunun icabına bakılacağını bilirler."

İşte İstanbul sergisinde bulunan tüm eserler bu fikrin sonucu. İstanbul sergisi Ai Weiwei’nin porselen işlerini odağına alıyor ve 100'den fazla porselen esere yer veriyor. "Ai Weiwei Porselene Dair" adlı sergide sanatçı, Çin’in geleneksel el işçiliği olan porselen eserler aracılığı ile, geleneksel sanatları hem de batı sanat tarihini eleştiriyor. Ai Weiwei 1970 yılına ait bazı eserleri bu sergi için yeniden üretmiş. Ayrıca, sergi Türkiye’de 2017 yılında gerçekleşen sanat olayları arasında.

Sergide, Ai Weiwei’nin eserleri kültürel tarih, sanat tarihi, orjinallik ve değer yargılarının sürekli değişimi gibi temalar üzerinden ilerlerken, diğer yanda ise sanatçı bu temalar aracılığıyla izleyiciyi de gündelik hayat ve sosyal çevreyle ilgili düşünmeye çağırıyor. Türkiye gibi sürekli değişimin içinde olan bir ülke de bu bağlamda eserler üzerinden değer kazanıyor. Yani, eserlerin sadece Çin ya da sanatçının kişisel tarihiyle ilgili olmadığı ortaya çıkıyor.

Trajik eserler ve selfieler

Sergide Ai’nin en trajik eserlerinden biri olan "Porselen İnşaat Demiri" bir depremi anlatıyor. Eser, 2008 yılında gerçekleşen ve 70,000 kişiden fazla ölüme yol açan Sichuan depremine gönderme yapıyor. Ayrıca, bu eser depremde yanlış yapılanma nedeniyle  yerle bir olan okulda ölen öğrencilere de ağıt niteliğinde.

Ai Weiwei’nin müzede en çok ses getiren eserlerinden biri olan "Tomurcuklar" ise Instagram’da paylaşım rekoru kırdı diyebiliriz. Belki de bu iş en çok Instagramlanan eser haline geldi. Estetik güzelliği bir yana "Tomurcuklar" aslında trajik bir hikaye anlatıyor. Ai bu eseri 2014 yılında Alcatraz Island’da Alcatraz Hastanesi'nde gerçekleşen sergisinde lavabo ve küvetlerin içine yerleştirerek bir enstalasyon olarak kullanmıştı. Enstalasyon ise haksız yere hapse giren mahkumların hücreleri olarak tasarlanmıştı. Bu eserin bu kadar sükse yapmasının bir diğer nedeni de eserin Contemporary Istanbul fuarı sırasında bir izleyici tarafından kırılmasıydı. Hatta, daha sonra izleyicinin selfie ya da Instagram fotoğrafı çekmeye çalıştığına dair haberler de çıkmıştı.

Elbette, serginin reklamını yapmak isteyenler "Porselen İnşaat Demiri" ve "Tomurcuklar" adlı eserlerini sosyal medyada ‘tanıtmakta’ geri kalmadılar. Belki de eserlerin sürekli görülme eğilimi Ai’nin istediği ve amaçladığı şey. Diğer yandan, Hyperallergic’in yazarı Sarah Rose Sharp’ın yazdığına da hak vermek gerekiyor. Sharp şöyle diyor: ‘Bu güzel objelere anlam yükleyerek ve onları sosyal medyada ifşa ederek topluma eleştirel bir şekilde mi bakıyoruz, yoksa daha fazla selfie çekimi için uygun ortam mı sağlıyoruz?’

Bu güzel objelerin bizlerin de tanık olduğu sefaletle ilgili sorular sorduğu ve bizi düşünmeye zorladığını biliyoruz ve tanık oluyoruz. Ama eserleri içi boş birer obje olarak görmek yerine daha dikkatli olmak gerekiyor diyen Sharp, Ai’nin Michigan heykel parkındaki sergisiyle ilgili şunları yazıyor: "Bir ailenin, 2008 yılındaki depremde hayatını kaybeden çocukları anmak için yapılan Porselen İnşaat Demiri adlı eserin önünde gülerek poz verdiğine tanık oldum."

Diğer yandan, İstanbul sergisinde de aynı sahneyi gördük, selfieler, pozlar… Bunların hepsi Ai’nin sanatsal dünyasının da bir parçası gibiydi.

Halkın gözünden bakınca

Her ne kadar Ai’nin birçok işi otoritereler tarafından, özelikle de Çin otoritereleri tarafından eleştirilse de (hatta sansürlense de) bazı eserleri de tüm dünya tarafından eleştirildi. Örneğin, mülteci kriziyle ilgili son yaptıkları bunlar arasında yerini aldı.

Ai, mülteci krizini anlatmak için porselen tabaklara çizimler yaptı ve İstanbul sergisinde de çok ses getirdi. Çünkü, bunların üzerine aslında Türkiye’de yaşayan herkesin her gün gördüğü sahneler vardı: Botlarda insanlar, boğulmuş bedenler ve denizde can yelekleriyle yüzden insanlar gibi…

Sanatçı aynı zamanda 3 yaşında boğularak hayatını kaybeden Aylan Kurdi’ye de yer verdi. Bir tabakta çizilmiş, kıyıya vurmuş cansız beden oldukça çarpıcı olan fotoğrafın aynısının tabaktaki yansıması olarak önümüze çıktı. Ai ayrıca, bu kareyi de canlandırmıştı. Kendisini bir kıyıda aynı pozla fotoğraflamıştı. Bunun üzerine sanatçı Jake Chapman da ‘Ai Weiwei’nin plajda yatarak başkalarının acılarını estetikleştirmeye çalışması oldukça acınası’ yorumunu yapmıştı.

Ama, Ai’nin aslında tüm eserleri insanların acılarını anlatıyordu. Mülteci krizini anlatmak, onlardan birisiymiş gibi yapmak ya da çiçekler yapmak… Hepsi de acılardan beslenen eserler. "Ayçiçeği Çekirdekleri" adlı eseri de (Ai’nin Tate Modern’de gerçekleşen ve ilk defa uluslararası arenada ismini duyurmasına neden olan eseri. Ayrıca, sanatçının globalleşme, kapitalizm, Çin’in toplu üretim politikaları, kendi çocukluğu ve Mao zamanını anlatan bir yerleştirme-heykel olarak kabul ediliyor) sanatçının kendi acılarından beslenerek ürettiği bir eserdi.

Asıl soru ise şu: Halk bu eserleri nasıl algılıyor ve nasıl cevap veriyor? Instagram ya da sergide çılgınlar gibi çekilen fotoğraflar bir yana, asıl soru bizler bu eserlere nasıl tepki veriyoruz ve asıl anlamlarını algılayabiliyor muyuz? Algılamak sosyal medyada fotoğraf çekmek ve bu eserin bir parçası haline gelmek midir?

Her sanat eserinin kendi çevresinde oluşturduğu bir sosyal değer olduğu kesin… Peki, izleyici bunun hakkını nasıl veriyor? Eğer bu sorunun cevabı gerçekten sosyal medyaysa, o zaman Ai Weiwei, tüm üretimlerinde doğru eğilimler üzerinden ilerliyor ve bizler de Ai’nin çok eleştirilen ‘estetizmini’ hak ediyoruz. Hatta bizler de onun estetizminin bir parçası haline geliyoruz. Bu nedenle soru yine aynı şekilde kalıyor: Ai Weiwei’nin eserlerinde estetik nedir? Bu eserleri paylaşarak özgürlük ve politik eşitsizlik adına olumlu bir adım attığımızı mı düşünüyoruz?

Sonuçlar ne olursa olsun, acı aynı kalıyor ve sanatçı da eserleri üretmeye devam ediyor ve halk paylaşmaya devam ediyor. Her şey kontrolsüzce ifşa olmaya devam edecek, sanat da bu yolda yerini alacak.

Ai Weiwei Porselene Dair, 12.9.2017 - 11.3.2018, Sakıp Sabancı Müzesi / http://www.sakipsabancimuzesi.org/