Citizen-level wisdom will prevail over the old-think of runaway capitalism

A conversation with Alastair Reynolds

Elif Bereketli

3 min. read / scroll down for text in Turkish

You imagine future scenarios in your books. Do you think the post-Covid-19 world will bring a drastic change in the way humans see and understand the world, or is everything likely to go back to how it used to be after a certain amount of time? Are we in "extraordinary" times or do we only face the new normal? What do you think the post-covid19 world will look like?

Here's what I think: rampant global capitalism, the dumb-as-rocks mantra of endless growth and blind subservience to GDPs, is a huge, hulking machine that is going to take more a little pandemic to stop or even slow down slightly. But there are millions of people who recognize that we could do things a little differently, and for many of us this will have become more obvious in the lockdown.

We don't have to throw out every luxury of early twenty first century life. We can still have our connectivity, our ease of travel, our comforts of power and light. But we could also do things a little slower, a little more quietly, a little more greenly. We could make a little more space for nature. There doesn't necessarily have to be this manic acceleration that we've all been hitched to. So, I think there will be institutional forces that try and reboot the world in exactly the same condition as it was at the start of 2020, but there'll also be a collective drag factor, largely citizen-led, and I think in the long run that citizen-level wisdom will prevail over the old-think of runaway capitalism. But it might take 200 years.

People tend to think towards positive or negative extremes imagining a post-Covid-19 world. In your books, you do not subscribe to those utopian or dystopian approaches. Why is the mass need to lean towards very strong narratives like these? What is soothing in thinking in black and white terms?

I think most writers tend to not to be drawn to black and white thinking, or else they wouldn't be very effective writers. So, it's difficult for me not only to see the world in those terms, but to imagine how anyone else could. I always remember a great quote by (I think) Bruce Sterling, and I hope I'm paraphrasing it accurately: it's never a best or worse case outcome, it's a sideways outcome. I think we'll come out of Covid-19 to a world shifted sideways: not better overall or worse overall, but tweaked in all sorts of subtle and not so subtle ways, and extremely difficult to predict in advance. I'm broadly speaking a long-term optimist with short-term pessimism. I think we'll end up in a better place civilisationally than we are now, but it'll take time and Covid-19 will be just one of many factors driving the change.

Do you think reading science fiction and fantasy may help people cope with the stress and anxiety of living through the COVID-19 pandemic, or would it bear the risk of being counterintuitive making dealing with the "real" world even harder?

I don't know about other people, but I've been very happy to keep reading SF&F through the last few months. I've just moved from one SF book to the next as we moved through the first half of 2020. Not always new books, but ones I ought to have read a year or few ago, such as Neal Stephenson's Anathem and Kim Stanley Robinson's Aurora. There's nothing pandemic-related in these books but I wouldn't shy any from one if it did. Now I'm reading Adrian Tchaikovskys Children of Time. I suppose what's lurking in all of these books is considerations of other, better worlds, or the problems of how we get from one state of affairs to another - so maybe somewhat relevant after all.

I wonder how your imaginative power has been effected by the Covid 19 process when fantasy fiction came eerily close to reality. Did you struggle to grasp the situation and make a meaning of it? Or did it get your creative juices flowing?

I almost hesitate to say it, but the whole thing has had little or no effect on my writing activities. I was already well into a novel when the virus began to dominate the headlines, and then just kept on working at my normal pace as we went into lockdown, which in many respects was just a continuation of my normal writing life.

That's not to say that it's been great in other respects - I've had the usual quota of worries about the wellness of family and friends, including several who have had their cancer treatment put on hold, but I can't say the last few months have been all that difficult for me as writer. To a degree, I was already committed to a story that was going to be need to be told regardless of any events in the real world in 2020. The fact that the background detail of my universe includes various apocalyptic plagues and viruses is just coincidental.

Blue Remembered Earth presents a future Earth on which crime has been eliminated by constant surveillance. Since the Covid-19 quarantine the world became more controlling and authoritarian than ever. How do you feel about the way we are increasingly being policed at the moment - thinking especially that this is what most people are actually asking for?

In Blue Remembered Earth, I put in a global surveillance and augmented reality system (the two are kind of interlinked) that I felt to be a near-inevitable outcome of trends I was seeing in robotics, AI, the Internet of Things and so on. In the next book, I started looking at some of the downsides - how it might make us lazily vulnerable to certain system failures and so on. In a way, it was me moving from a fairly utopian mindset in the first book to a slightly more jaded (or realistic) outlook in the second, critiquing some of my own ideas, although it never becomes full-on dystopian. I must admit I'd already decided before 2020 that the track I felt we were on in BRE wasn't necessarily inevitable, motivated by news stories about mass resistance to facial recognition technology (especially in Wales, where there's been legal action against the police) and so on. So, aside from anything that's happened since the lockdown, I'm a little less persuaded that we're necessarily heading for this hyper-connected, hyper-surveilled future. But as you say, Covid-19 has been a gift for those with an authoritarian streak, and we'll just have to see how that plays out. As you note, people might not like the thing they think they want, when it arrives and suddenly they're stuck with it forever.

Translation to Turkish: Asena Doğan & Melek Gençer

Halkın bilgeliği, kapitalizmin köhne ve içi boşalmış haline üstün gelecek

Alastair Reynolds ile sohbet

Elif Bereketli

 3 dakika okuma süresinde

Kitaplarında gelecek senaryoları kurguluyorsun. Covid-19 sonrası dünyada insanların dünyayı görme ve anlama biçimlerinde keskin bir değişiklik olacağını düşünüyor musun? Yoksa her şey belirli bir süre sonra eski haline dönecek gibi mi görünüyor? "Olağanüstü" zamanlarda mıyız yoksa sadece yeni normalle mi karşılaşıyoruz? Covid-19 sonrası dünyanın neye benzeyeceğini düşünüyorsun?

Düşündüklerim şu şekilde: Artan küresel kapitalizm, sonsuz büyümenin ve GSYİH'lara kör gibi itaat etmenin aptalca mantrası, durmak ve hatta biraz yavaşlamak için küçük bir pandemiden bile daha fazlasına ihtiyaç duyan devasa, hantal bir makine aslında. Ancak işleri biraz daha farklı yapabileceğimizi farkeden milyonlarca insan var ve karantina sürecinde bu durum çoğumuz için daha belirgin hale geldi. 

Yirmi birinci yüzyılın başlarındaki her lüksü bir kenara atmak zorunda değiliz. İletişimimize, seyahat kolaylığımıza, güç ve ışık konforumuza hala sahip olabiliriz. Ama aynı zamanda işleri biraz daha yavaş, biraz daha sessiz, biraz daha doğa dostu şekilde yapabiliriz. Doğa için biraz daha yer açabiliriz. Hepimizin tutunduğu bu manik ivme var olmak zorunda değil. Bu yüzden, dünyayı 2020'nin başında nasılsa yine aynı duruma getirecek ve adeta yeniden başlatacak kurumsal güçler olacağını düşünüyorum, ancak büyük ölçüde bizler tarafından yürütülen kolektif bir sürükleyici faktör de olacak ve geniş zamanda düşündüğümde vatandaşlar düzeyinde bilgeliğin kapitalizmin köhne ve içi boşalmış haline üstün geleceğini söyleyebilirim. Tabii bu bir 200 yıl kadar sürebilir.

İnsanlar Covid-19 sonrası dünyayı olumlu ya da olumsuz uçlarda düşünmeye eğilimliler. Kitaplarında bu ütopyacı veya distopyacı yaklaşımları göremiyoruz. Sence kitleler neden böyle güçlü anlatılara yaslanmaya ihtiyaç duyuyor? Siyah ve ya beyaz gibi uç noktalarda düşünmenin insanlar üzerindeki telkin edici özelliği nedir? 

Çoğu yazarın siyah, beyaz gibi uçlarda düşünme eğiliminde olmadığını düşünüyorum, aksi takdirde çok etkili yazarlar olmazlardı. Bu yüzden benim için dünyayı zıt uçlarda yorumlamak ve başkalarının bunu nasıl yapabildiğini anlamaya çalışmak oldukça zor. (Sanırım) Bruce Sterling tarafından söylenen bir cümleyi hatırlıyorum, umarım düzgün ifade edebilirim:  En iyi ya da en kötü asla bir durumun sonucu olamaz, yanda gelişen durumlar sonucu oluşturur. Covid-19'dan 

sonra yandaki gelişmelere yönelmiş bir dünyaya sahip olacağız diye düşünüyorum; tamamen iyi ya da kötü değil, ince ve çok ince olmayan şekilde yeniden ayarlanmış ve önceden tahmin edilmesi zor bir dünya. Uzun vadede iyimser, kısa vadede kötümser bir tonda konuşuyorum. İnsanlık olarak daha iyi bir noktaya geleceğimiz düşüncesindeyim, ancak bu uzun zaman alacak ve Covid-19 bu değişimi sağlayacak birçok faktörden sadece birisi olacak. 

Bilim kurgu ve fantezi kitaplar okumanın, Covid-19 salgını sürecinde yaşanan stres ve kaygıyla başa çıkmaya yardımcı olabileceğini düşünüyor musun? Yoksa bu tarz okumalar sezgilerimize aykırı davranmamıza yol açarak “gerçek” dünyayla başa çıkmamızı daha da zorlaştırır mı? 

Başkalarını bilmem ama son birkaç aydır bilimkurgu ve fantezi okumak beni çok mutlu etti.  Sanırım 2020'nin ilk yarısında bir bilimkurgu kitabını bitirip diğerine geçtim. Her zaman yeni kitaplar değil, bir ya da birkaç yıl önce okumam gereken kitaplar, örneğin Neal Stephenson'ın Anathem’i ve Kim Stanley Robinson'un Aurora'sı gibi. Bu kitaplarda pandemi ile ilgili bir şey yok, ama olsaydı da okumaktan çekinmezdim. Şimdi Adrian Tchaikovskys’nin Children of Time’ını okuyorum. Sanırım okuduğum bu kitapların tümünde gizli olan fikir başka ve daha iyi dünyaların olasılığı ya da bir durumdan diğerine nasıl ulaştığımızın sorunları - belki de bugün yaşadığımız süreçten fazla uzak kitaplar değiller. 

Fantezi kurgunun gerçeğe çok yaklaştığı Covid 19 sürecinde hayal gücünün nasıl etkilendiğini merak ediyorum. Durumu kavrama ve bir anlam çıkarma konusunda zorlandın mı? Yoksa yaratıcılığını besleyen bir süreç mi oldu?

Bunu söylemekten neredeyse çekiniyorum, ama yaşadığımız sürecin yazma faaliyetlerim üzerinde çok az etkisi oldu ya da hiç etkisi olmadı. Virüs haberleri manşetlere yerleştiğinde ben romanımı yazmaya başlamıştım ve karantina süreci başladığında her zamanki tempomda çalışmaya devam ettim. 

Yazma sürecimin bu kadar normal seyretmesi, bu dönemin diğer açılardan da harika olduğu anlamına gelmiyor – kanser tedavisi durdurulan birkaç yakınım başta olmak üzere aile ve arkadaşlarımın sağlığı konusunda endişeliydim. Ancak bir yazar olarak son birkaç ayımın zor geçtiğini söyleyemem. 2020’nin gerçek dünyasında ne olursa olsun, anlatılması gereken bir hikayeye kendimi adamış durumdaydım. Benim yarattığım ve üzerinde çalıştığım dünyada yaşanan apokaliptik vebalar ve virüsler tamamen bir tesadüf. 

Blue Remembered Earth, kişilerin sürekli gözetlenmesi ile suçun ortadan kaldırıldığı gelecekteki bir Dünya'yı anlatıyor. Covid-19 karantinasından bu yana dünya her zamankinden daha kontrolcü ve otoriter oldu. Şu anda giderek artan polis kontrolü ve bunun yöntemi hakkında ne düşünüyorsun - çoğu insanın bu süreçte gerçekten istediği şeyin bu olduğunu düşünürsek? 

Blue Remembered Earth kitabımda, global bir gözetleme sistemi ve artırılmış bir gerçeklik kurguladım (ikisi birbiriyle bağlantıdaydı) ki bunları robotik, yapak zeka, Nesnelerin İnterneti ve benzerinin yakın ve kaçınılmaz sonucu gibi hissediyorum. Bir sonraki kitapta, bazı dezavantajlara bakmaya başladım – bu gelişmeler yüzünden tembelleşerek bazı sistem hatalarına karşı nasıl savunmasız hale gelebileceğimiz gibi. Bir bakıma, ilk kitapta yer alan ütopik zihniyetten ikinci kitapta bitkin (veya gerçekçi) bir bakış açısına geçerek kendi fikirlerimin bazılarını tam olarak bir distopya yaratmadan eleştirdim. İtiraf etmeliyim ki 2020'den önce, BRE'de varacağımızı hissettiğim yolun kaçınılmaz olmadığına kanaat getirmiştim, özellikle yüz tanıma teknolojisine karşı kitlesel eylemler ile ilgili hikayeler motive ediciydi (polise karşı yasal işlemlerin yapıldığı Galler'de olduğu gibi). Bu yüzden, karantinadan bu yana olan her şeyin dışında, fazla bağlantılı ve fazla gözetlenen geleceğe yönelmemiz gerektiği konusuna ikna olamıyorum. Ama dediğin gibi, Covid-19 otoriter bir çizgide olanlar için bir hediye gibi ve bunun nasıl sonuçlanacağını da hepberaber göreceğiz. Yine dediğin gibi, insanlar istediklerini düşündükleri şey gerçekleştiğinde ondan pek hoşlanmayabilir ve aniden sonsuza kadar orada sıkışıp kalabilirler.