Is it possible to talk about art of the future?

A conversation with Meriç Öner & Onur Yıldız on Cooking Sections’ exhibition at SALT

Hatice Utkan Özden

4-5 min. read / scroll down for text in Turkish

How would an exhibition touch people’s lives? How does an art viewer approach artworks and feel a mental and spiritual change? Certainly, the change that an exhibition would make in people’s lives begins when the artist comes with an idea. Cooking sections exhibition at SALT Beyoğlu is that kind of a ‘life changing’ exhibition with its ideas, curation, and the themes they are working on. Their peculiar ways of exhibiting the long researched themes mainly focused on the changing face of agriculture, environment, and climate create intriguing ideas behind these artworks. In a way, they provide information and art together for the viewer, not only to show the reality of the environmental facts we are living in but also help us question how we can be involved even just by looking at the installations and artworks they have created.

Cooking Sections’ creativity is almost like an archetypal approach to environmental myths. There is both a presentation and an eye for a collective unconsciousness that is touching to personal unconsciousness. They are giving us a reality of the entire culture, springing from the reality of data. The reality of the environment, the reality of the harsh data that is standing in front of us is presenting almost through a mythic imagination. At SALT exhibition titled, CLIMAVORE: Seasons Made to Drift we see large installations spread onto the whole space, small sculptures exhibited with large-scale video installations. All of the works shown are driven by facts and data they have gathered in Turkey. The duo's research involves academics, field workers, and many different actors to create a site-specific installations. The final artwork opens new ways of understanding and looking at art, which make it both critical and pioneering at the same time. In a way it is possible to say, Cooking Sections creates the ‘art of the future’, not only because of their works’ capacity to create a critical point of view within art but also its’ ability to involve the reality of the society, the reality of the times we are living in.

What makes their work distinctive is also another intriguing point in their productions. The duo works with people from different disciplines and uses food as a medium transformed into a spatial intervention. They define themselves as spatial practitioners as they collaborate with different professionals; their work extends on various areas such as climate change, environmental issues and how we behave, and how human-driven environmental change affects the way we live. That is how they come up with the word; Climavore, a word inspired from another word, ‘locavore,’ which means someone who eats locally grown food. They research farming techniques, food and its’ production in Turkey. Why all these matters one may ask. The artist duo points out the capacity of climate change, how the farming techniques affect our lives, and how all these can be used in a better way. Their approach may be one of the best ways to use art to raise awareness and open new paths to deal with environmental issues through mental and spiritual facts. By taking actions in environmental issues and becoming aware of the consequences, we realize this is a time to act as a whole in a collective awareness.

An interview with SALT Director of Research and Programs Meriç Öner and Public Programmer of SALT Research and Programs Onur Yıldız on Cooking Sections’ CLIMAVORE exhibition

How did you decide to create this particular exhibition with Cooking Sections?

Meriç Öner: Cooking Sections is a duo, who uses food and the idea of food in their production and research. Duo’s creative process and presenting these to the viewer are also as important as their research. The most important thing about them is that they focus on long lead productions instead of purchase and sale within their works. We have given a lot of detailed thoughts on these issues for their exhibition at SALT. Due to the language barrier they might have faced, we invited them to think together about the geography and the region we are living in. Together, we have visited Marmara, West Black Sea, and Aegean regions of Turkey, met with a lot of professionals, and held workshops in various areas. Then we came up with the themes to work on and for the past three years we have continued our researches on those particular themes.

Curation of the show is striking and intriguing. The artworks are placed in the exhibition space highlighting an elegant dominancy. How did you work on the exhibiting and presentation techniques in this exhibition?

MÖ: Cooking Sections’ ability to adorn the material and the space is very powerful. They know how to figure out using different materials and to install these materials in a gallery space. They use the space in a very delicate, peculiar, and witty way. This does not mean they know the final outcome; through out the installation process they try to reach the final version of the work. All they want is to turn their production into a learning and research process. They include all the information they have gathered during the research, as they bring the artwork together. They gather a craft, an archive of data, an archive as a whole or a software and exhibit them together without engulfing in hierarchies. They interpret all the gathered data in such a unique way. In this particular exhibition, SALT team has provided resources and acted both as a mediator and a creator of the artworks.

Cooking Sections’ works are full of ideas. I’ve noticed that the duo has been working on climate change and environmental issues for some time. At SALT, we witness various areas of research on Turkey and artworks as an outcome. How have you run this program?

Onur Yıldız: Cooking Sections run this project – İKLİMCİL- in different countries, such as Scotland, Italy, Ukraine, and US. The research project evolves from two main subjects; one of them is the effects of human-driven climate change in different areas, and the second one is the effects of climate change as a global phenomenon. On the other hand, at SALT, we had researched the effects of climate change in terms of the production and consumption of food. As Cooking Sections directed and oriented us, we had worked with people who belong to this particular field to understand the new conditions and to look at the consumption and production of food. We had met with activists, academics and professionals in this area. Our mission was to enrich the research of Cooking Sections.

The need for art institutions to focus on environmental issues due to sustainability concerns and to raise awareness around these matters has been rising in the recent years. At the latest report published by IKSV (Istanbul Foundation for Culture and Arts), there is new and striking data that shows how art raises awareness in ecological sustainability by involving more people into thinking around these issues. How do you evaluate this case from SALT’s point of view? What roles can an art institution undertake in term of sustainability?

MÖ: Initially, I think all art institutions are responsible for the public. SALT is an institution aware of its responsibilities. That is why it is impossible to leave out the environmental issues from the programs. On the other hand, themes related to sustainability are constantly exhausted. So, we need to keep ourselves updated by evaluating what is said and what is done in this area. In addition to the programs, to have a sustainable office at SALT we use paper that can be recycled, we have an ongoing film program for the past seven years that is focused on climate change. Evolving from this current exhibition, highlighting sincerity might be a good answer. Art institutions seem to hand over their traditional critical stance against issues happening around the world to artists; they indicate current issues through the works shown at their spaces but do not tend to transform within their institutions. Cooking Sections’ approach of production, presentation and sustainability is not suitable to most of the current art institutions’ politics; they study the layers of history and geography through the lenses of climate and food; thus, enlarge the perspective without dissolving any traumas. SALT, as an institution is very much interested in this manner. To understand the dynamic of current time, it analyzes the past and future from so many different point of views. We believe this is the only way to produce within ecological sensitivity.

Do you think CLIMAVORE: Seasons Made to Drift has reached enough people and raised awareness? If not, what should be done to reach more people?

OY: As Meriç also stated, the preparations and the study for the exhibition have built certain relationships to sustain the ecological approach in addition to the works created. Together with the producers, researchers, NGOs and academics, we have formed collaborations to keep on thinking, questioning and forwarding proposals on issues surrounding climate and food. For the work Weathered (Perişan Eden Hava) at the exhibition, we have developed learning resources together with the academics of Forest and Environment Faculty; and for another work titled The Lasting Pond (Kalıcı Gölet), focusing on buffalo producers around Istanbul, we have met with local buffalo producers and sweetshop owners who use buffalo milk and aimed to realize sustainable support forms. Currently, we are collaborating with Mutfak Sanatları Akademisi to generalize the use of buffalo milk and to find alternatives to the consumption of farm fish. In this case, we can say that the determining fact of Cooking Sections’ productions—their concern of forming permanent interventions outside the exhibition is realized, which have made the exhibition even more efficient. Even though the visits were restricted due to pandemic, we are eager to boost the engagement to the exhibition through an online project for the work titled Exhausted (Kurak Topraklar), online talks, presentations and an online accessed publication consisting international articles.

Art Institutions are still behind the times when sustainability and environmental issues are considered. However, Cooking Sections seems divergent in this case, can we say they make art that referencing the future?

MÖ: This question makes me recall the case of “plagiarism” that frequently comes to my mind. Years ago, at an exhibition titled One and the Many, we have dealt with the concept of “authentic copies”. The exhibition examined the art production of Turkey from 1950s to 1990s, while highlighting how the copyright as a control mechanism blocks the learning process of people by restricting countries, institutions and public to learn from each others’ knowledge. This was the first exhibition Cooking Sections had viewed at SALT. Since then many years have passed and I still think the same for the objects. But there is an obvious difference—the period we are dealing in is not stable, it is shaking. Now we are facing the consequences of our attitudes. And here, I can say duplicates; replicas, or copies are not working anymore; moreover, it harms the person or the institution. Beyond copying there is a target that needs to be quickly reached. Cooking Sections aims to create new behavioral patterns on a micro-scale rather than adapting to mainstream. This act is valuable. Art institutions should deal with their own behavior and question their own heritage. This needs more consideration than having exhibitions, selecting works and mediums. Otherwise, looking for identical answers in midst of the current crisis will lead us all into the arms of a new but similar order.

Geleceğin sanatını konuşmak mümkün mü?

Meriç Öner ve Onur Yıldız ile SALT’ta gerçekleşen Cooking Sections sergisi üzerine sohbet

Hatice Utkan Özden

4-5 dakika okuma süresinde

Bir sergi insanların yaşantısına nasıl dokunur? Bu soruya cevap vermek, sanat eserine bakan birisinin zihinsel ve ruhsal alanda o esere nasıl yaklaştığına cevap aramak kadar zor. Aslında, tüm bu süreç sanatçı bir fikir ile yola çıktığında başlıyor. Salt Beyoğlu’nda gösterilen Cooking Sections sanatçı ikilisinin sergisi ise fikirleri, sergileme teknikleri, üzerine yoğunlaştıkları temayı ele almaları biçiminden tam böyle bir sergi. Uzun süren araştırmalarla, ilgi çekici ve özel sergileme tekniklerini bir araya getiren sanatçılar tarım, gıda, iklim ve çevresel faktörleri bir araya getirerek altında derin anlamlar olan sosyal mesajlar içeren eserler üretiyorlar. Aslında, ikilinin yaptığı oldukça iddialı bir şekilde bilgiyi yeniden üretmek ve işlemek. Ortada olan bilgiden yeni bir bilgi alanı oluşturmak ve sonunda toplanan bilgiyi farklı sergileme yöntemleriyle ifade etmek. Onlar için sanat sadece bir araç, tıpkı gıdayı kullandıkları gibi sanatı da kullanıyorlar.

Cooking Sections’ın yaratıcılık düzeyini çevresel sorunlarının mitleri üzerine yaratılan arketipler aracılığı ile değerlendirmek mümkün. Sergideki sunum tekniklerinin ve bireysel bilinçdışının, kolektif bilinçle bir araya gelerek yeni bir alan yarattığını görüyoruz. Bir yandan kişisel hikayelerden çıkış yapıyor, diğer yandan ise kolektif bir bakış açısıyla ilerliyor. Bu şekilde bizlere bilgiden ortaya çıkan kültürel bir gerçeklik sunuyorlar. Sergi mitolojik hayal gücüyle sunuluyor gibi önümüzde duruyor. Böylece, İKLİMCİL: Mevsimler Sürüklenirken adlı sergide Cooking Sections’ın büyük ölçekli yerleştirmeleri, küçük heykellerin bir araya gelmesinden oluşan büyük alana yayılmış eserleriyle karşılaşıyoruz. Tüm eserlere dair datayı Türkiye’de yapılan çalışmalardan ortaya çıkardıkları ve SALT ekibiyle birlikte çalıştıkları düşünülünce Cooking Sections’ın eserlerinin sürece dayalı ortaya çıkan gerçekler olarak görebiliriz. Tüm araştırmaların sonunda izleyiciyle buluşan son eserler sanata bakış açısını değiştirebilecek nitelikte. Bu açıdan bakınca, onların geleceğe dair eser üretmenin nasıl bir şey olduğunu keşfettiğini hatta geleceğin sanatını konuştuğunu söylemek mümkün. Çünkü, bu üretimlerde hem yaşadığımız, hem de ileride göreceğimiz zamanlara dair gerçeklerle bir araya gelmiş değişimler mevcut.

Cooking Sections’ın eserleri ve sergilerini farklı kılan diğer unsur ise üretim süreçlerine odaklanmaları. İkili farklı alanlardan uzmanlarla çalışıyor ve sanat kurumlarının alanlarına müdahale ediyor. Bu şekilde kendilerini alan üzerinde uygulama yapan kişiler olarak tanımlıyorlar. Sadece gıda değil, gıda üzerinden iklimsel değişimleri ve insanların davranışlarıyla değişen çevresel etkenlerin gıda üretimi üzerindeki tahribatı araştırırken İklimcil (Climavore) kelimesini keşfediyorlar. Climavore aslında Locavore kelimesinden ortaya çıkan bir kelime. Locavore, aynı mahalle, alan, bölge (100 mil (160km’ye kadar uzanan bir alan) içinde üretilen gıdaları tüketen kişilere verilen isim. Cooking Sections bu kelimeden yola çıkarak Türkiye’de tarım üretimini ve çevresel etkenleri araştırıyor. Tüm bunların önemi ise, gıda üretim tekniklerinin nasıl daha iyileştirebileceğini ve etkisinin nasıl farklı alanlarda geliştirebileceğine dair bilgilerle birleşince daha anlamlı hale geliyor. Sanatı farkındalığı artırmak için kullanmak ya da çevresel etkenleri tüm bu sürece dahil ederek yeni bir davranış biçimi keşfetmek istiyorsak, aslında ihtiyacımız olan tek şeyin gerçek içtenlik olduğunu anlıyoruz. Cooking Sections’ın eserleri ve gıda üretimine bakış tarzı bize tüm bu konunun tek bir kişi ya da tek bir olaya bağlanamayacağını, aksine bunun bütün olmakla, ve yaşadığımız hayatı bir bütün olarak görmemiz gerektiğini gösteriyor.

SALT Araştırma ve Programlar Direktörü Meriç Öner ve SALT Araştırma ve Programlar, Kamu Programları Yönetmeni, Onur Yıldız soruları cevaplıyor.

Bu sergi nasıl ortaya çıktı? Cooking Sections ile çalışmaya nasıl karar verdiğiniz?

Meriç Öner: Cooking Sections gıdayı temel alarak araştırma ve üretim yapan bir ikili. Çalışmalarında iş üretme yöntemleri ve nihai sunumlar eşit derecede önem taşıyor. Daha önemlisi, sergi sonunda alım-satımı yapılan bir sanat nesnesi yerine uzun vadeli ilişkilerle süren bir miras bırakmaya odaklanmaları. Bunlar, SALT’ta sergi yapma konusunda kafa yorduğumuz noktalar. Cooking Sections’ı bizimle sohbet etmeye, lisan engelinden ötürü pek kolay dâhil olamayacakları bu coğrafya için birlikte düşünmeye davet ettik. Bir hafta kadar Marmara, Batı Karadeniz ve Ege’de yaptığımız gezilerin, çok kişiyle görüşmelerin ve kapsamlı bir atölye çalışmasının ardından önce yer ve ürün bakımından yayılarak, sonra konuları kesinleştirip derinleştirerek üç seneye yakın bir çalışmanın sergi aşamasına geldik. Bazı işler sergi sonrasında devam edecek.

Sergilemede, eser sunum teknikleri çok çarpıcı… Sergide alanlar çok iyi kullanılmış ve teknik olarak oldukça gelişmiş ve iyi bir sunum tekniğiyle karşılaşıyoruz. Cooking Sections ile bu konuda nasıl çalıştınız?

MÖ: Cooking Sections’ın mekân ve malzeme kavrayışı çok güçlü. Çalıştıkları konuları enstalasyona dönüştürürken hangi nesnenin, hangi bilgiyle bir araya gelmesi gerektiğini net olarak biliyorlar. Titiz, hassas ve kesin bir yaklaşımları var. Bu, son nesnenin onların zihninde bir imgesi olduğu ve ona ulaşmaya çalıştıkları anlamına gelmiyor. Bilakis, üretimin kendisi yine bir öğrenme ve araştırma ortamı olarak işliyor. Süreç boyunca işe dışarıdan başka birikimleri, bilgileri dâhil etme arayışındalar. Bir zanaati, bir yazılımı veya arşivden gelen bir veriyi hiyerarşiye sokmadan yan yana getirebiliyor; hepsinin kendine özgü koşullarını benimseyerek yorumluyorlar. SALT ekibi de bilgiden yapım tekniklerine kadar her alanda gerekli kaynakları sağlamak, kendi deneyimini sunmak yoluyla, aynı anda öğrenen, aracılık eden ve üreten rollerini üstleniyor. 

Eserler, birçok fikir taşıyor. Cooking Sections’ın daha önce de iklim değişimi ve bu durumun getirdiği konular çevresinde çalıştığını görüyoruz. SALT’ta ise Türkiye genelinde ve özelinde eserlere rastlıyoruz. Bu programı nasıl yürüttünüz? Nasıl bir çalışma süreciydi?

Onur Yıldız: İKLİMCİL daha evvel Cooking Sections’ın İskoçya, İtalya, Ukrayna, ABD gibi ülkelerde yürüttüğü bir proje. Bu proje kapsamında hem insan kaynaklı iklim değişikliğinin her yerel bağlamda yarattığı etkiler ele alınıyor hem de iklim değişikliğinin küresel bir fenomen olarak ulusal sınırların ötesine geçen etkilerinin altı çiziliyor. Biz de Türkiye ve yakın coğrafyasında gıda üretim ve tüketim pratiklerinde iklim değişikliğinin belirleyici olduğu anların izini sürerken; Cooking Sections ekibinin yönlendirmesiyle, ortaya çıkan yeni koşulları anlamak ve bu koşullar içerisinde gıda üretim ve tüketim pratiklerine dair bir kavrayış geliştirmek için bu alanda çalışan insanlardan öğrenmenin koşullarını yaratmaya uğraştık. Farklı alanlardan pek çok araştırmacı, akademisyen, aktivist, üretici ve uzman ile birlikte çalıştık ve onların olan bitene dair kavrayışlarını Cooking Sections ekibinin sorguladığı, yorumladığı ve yeniden ürettiği bir araştırma gerçekleştirdik.

Bir sanat kurumunun sürdürülebilirlik açısından çevresel faktörleri ele alması ve bunu farkındalık yaratmak adına kullanması oldukça ihtiyaç duyulan bir durum haline geldi. IKSV’nin son raporunda da sanatın bu alanlarda nasıl farkındalığı artırdığı ve daha dahil edici bir bakış açısı sunduğuna dair çarpıcı fikirler ve bilgiler var. Siz SALT’ta bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz? Sizce bir sanat kurumu sürdürebilirlik adına neler yapabilir?

MÖ: Her şeyden önce sanat kurumları yaptıkları işlerde kamuya karşı sorumluluk taşıyor. En azından SALT için böyle. Bu sebeple çevreye dair endişelerin, dahası gözle görülür sorunların kültür kurumunun uzağına düşmesi mümkün değil. Öte yandan sürdürülebilirlik etrafındaki tüm kavramlar hızla tüketiliyor. Söylenen ile yapılanı bir arada değerlendirmek şart çünkü asıl ayırt edici nitelik samimiyet olacak. Şık bir programın ve onun etrafında söz üretmenin ötesinde davranış biçimlerimiz nedir? SALT’ta ilk günden çöpe dönüşecek kâğıt kullanımı reddedişimizden, yedi yıldır devam eden iklim değişikliği odaklı “Bu son şansımız mı?” film gösterimlerine, irili ufaklı pek çok örnek verebilirim hassasiyetlerimize dair… En iyisi bu sergiden yola çıkarak samimiyete değinmek olacak. Sanat kurumları geleneksel olarak dünyada olan bitene yanıt verme işini sanatçılara devretmiş gözüküyor. Bilerek bilmeyerek, isteyerek istemeyerek mevcut krizlere işlerle işaret ediyor ancak kendi bünyelerinde dönüşüme soyunmuyor. Cooking Sections’ın üretme, sunma ve sürdürme biçimi tipik olan bu düzene uygun değil. Onlar müzenize gelip biraz yemek yaparak, biraz bahçe ekerek, kendilerine münasip bulunan zaman diliminde vitrinde olmaya aday değil. Üstelik iklim ve gıda merceklerinde tarih ve coğrafyayı katman katman inceliyor, travmaları ayrıştırmadan perspektifi genişletiyorlar. SALT da kurum olarak bununla ilgileniyor. Bugün olanı bağlamında anlamak için geçmişe ve geleceğe çok açıdan bakmaya çalışıyor. Bütüncül ve hakiki bir ekolojik duyarlık içinde üretmek bence ancak böyle mümkün.

İKLİMCİL: Mevsimler Sürüklenirken sergisinin yeterince kişiye ulaştığını ve farkındalık yaratabildiğini düşünüyor musunuz? Sizce bu konuda neler yapmalı?

OY: Sergi kapsamında yürütülen çalışma Meriç’in de belirttiği gibi sergilenen işlerin ötesinde ilişkileri mümkün kıldı ve bunların devamlılığını gözetti. Üreticiler, araştırmacılar, sivil toplum kuruluşları ve akademisyenler ile beraber iklim ve gıda üzerine düşünmeye devam etmek, pratiklerimizi sorgulamak ve ne yapılabileceğine dair öneriler sunmayı devamlı kılmak için sergi alanının dışında devam eden bazı iş birlikleri kurduk. Sergide yer alan Weathered (Perişan Eden Hava) işi kapsamında Orman Fakültesi öğretim üyeleri ile  birlikte öğrenme imkânları geliştirdik, İstanbul çevresindeki manda üreticiliğine odaklanan The Lasting Pond (Kalıcı Gölet) işi bağlamında manda üreticileri ve manda sütü kullanan tatlıcılarla tanıştık ve sergi sonrasında devam edecek destek mekanizmaları kurmaya niyetlendik, Mutfak Sanatları Akademisi’yle hem manda sütü kullanımının yaygınlaştırılması hem de çiftlik balıkları tüketimine alternatif olabilecek önerilerin geliştirilmesi hususunda birlikte çalışıyoruz. Sanırım bu minvalde denilebilir ki, Cooking Sections’ın üretim pratiğinin belirleyici noktalarından biri olan serginin dışına uzanan kalıcı müdahaleler üretmek kaygısı sergiyi daha etkin kılmak için önemli bir araç oldu. Salgın temelli uygulamalar ziyaretleri kısıtlı kılsa da Exhausted (Kurak Topraklar) işine dair bir web projesi, çevrimiçinde izlemeye açık konuşma ve sunumlar, uluslararası makalelerden oluşan bir e-yayını içeren çalışmalarla erişimi artırmaya ve etkiyi sürdürmeye gayretliyiz. 

Aslında, ekolojik değişimler ele alındığında sanat kurumlarının (gerek sergileme yöntemleri- gerekse sergilenen eserler olsun) sürdürülebilir bir bakış açısından hala çok uzakta olduğu görülüyor. Ancak Cooking Sections sergisi bu konuda sıyrılıyor ve biraz da (belki de) geleceğin sanatına göndermede bulunuyor diyebilir miyiz?

MÖ: Bu soru, zihnimde sık sık dönen kopya meselesini aklıma getirdi. Bundan yıllar önce Tek ve Çok sergisinde “özgün kopyalar” diye bir kavrama yer vermiştik. 1950’ler ile 1990’lar arası Türkiye’deki üretim ortamını incelerken, telifin ülkeler, kurumlar, kişiler arası koyduğu sınırlarla insanların birbirinin fikri üstüne ekleyerek öğrenmesini tıkayan bir kontrol mekanizması olduğu vurgulanıyordu. Cooking Sections’ın SALT’ta gördüğü ilk sergi de budur. Aradan yıllar geçti. Nesneler için hâlâ aynı şeyi düşünüyorum. Ancak bariz bir fark var, nesnelerle uğraştığımız devir sallantıda. Esasen davranışlarımızla yüzleşiyoruz. Buradaysa kopya işe yaramıyor; hatta bir kişiye, bir kuruma yakışmamanın ötesinde zarar bile veriyor. Çünkü kopyalamanın arkasında hızla varılmaya çalışılan bir hedef var. Cooking Sections ana akım güncel hedeflere uygun formül sunmayı değil; yapma, etme biçimleriyle mikro ölçekli yeni davranışlara olanak tanımayı ve olana eşlik etmeyi benimsiyor. Bu çok değerli. Sanat kurumlarının da temelde kendi davranış biçimleriyle uğraşması, kendi geleneğini sorgulaması lazım. Sergiler, seçilen işler, kullanılan malzemelerden öte bir dikkat gerektiriyor bu. Yoksa mevcut krize tek tip yanıtlar aramak hep beraber başka bir aynı düzene soyunmak olacak.