Time is like a giant blanket covering and transforming everything 

Conversation with Gülşah Mursaloğlu

border_less / Huo Rf

18 minutes read, scroll down for text in Turkish

* This conversation took place between April 2024 and January 2025.  

In the description of your work titled Primordial Soup Served in Minuscule Portions, you cite a quote by Zora Neale Hurston: ‘‘The present was an egg laid by the past that had the future inside its shell.’’. Departing from this quote, my first question is about how you relate to past and present in your practice. What follows the Primordial Soup and its aftermath?

Dear Ümit, first of all I would like to thank you for your invitation to have this conversation. I came across this quote by Hurston in a book titled Egg by Nicole Walker. Two years before I became a mother, I grew quite interested in eggs and their potential for life as a daily consumed product (it makes a lot of sense when I think about it now). I started experimenting with eggshells first in 2019 when I participated in an artist residency at a ceramics factory. We had a large common kitchen and I asked my fellow residents to set aside their eggshells after each meal. As the shells accumulated I started experimenting with them, introducing them into glazes. I was fascinated by the fact that once exposed to heat, this rough and potent material would crumble and peel off from the ceramic surface. What does all of it have to do with time? I believe that no-one and nothing is exempt from the touch of time. Time is like a giant blanket covering and transforming everything. Also, each moment gets affected by the previous one, and I loved the way the quote described this temporal continuity. Primordial Soup Served in Minuscule Portions started as a thought exercise where I put together eggshells, calcite minerals and marble on a piece of latex. The common constituent of these materials is calcium carbonate which is another form of carbon—the element that enables life. Each of them forms itself out of calcium carbonate across different temporalities. In a way, the work attempts to understand how time transforms an element over time, and I wanted to work with a material that breathes and visibly reacts to time, such as latex. I’m still interested in eggs as objects/food/vessels for life. They remind me of both life and death.  

I had the idea of making a collage piece with the seashells I collected  as a continuation of my series Living Even So. It still hasn't taken a final form, but I was busy thinking how and why marine mussels build shells for themselves. During my research, I found out that they can build and repair their shells for safety by excreting calcium carbonate. I was weighing the idea of a home while you’re exploring the same compound by focusing on its relationship to time and potential for life. How do you think your background plays a role in your artistic practice?

I find it amazing that something as thick and impermeable as a shell stems from a search for safety, which has no shape or form. I think my relationship with materials is partly rooted in a childlike sense of wonder. This curiosity is what keeps me going to the studio alongside conceptual scrutinies. Since children don't have preconceived notions or rigid habits, they relate to the world around them very differently than adults. Nowadays this is more clear to me as I observe my daughter interacting with the objects in our home on a daily basis. As a child, I always wondered what would happen when I mixed things together—what colour I would get when I put various detergents together. Over time, as we become more function and result-oriented, these seemingly futile actions decrease in life, leaving little room for such curiosities and experiences. As a social sciences major, this was practically the reason why I did not want to pursue a career in that field as there was no space for ambiguities. Art, on the other hand, is much more hospitable for such research and deconstruction with enough space to ask open-ended questions. But that doesn't mean it lacks consistency. As I mentioned earlier, time touches everything yet the reason why I am trying to understand time using organic materials is the fact that it's easier to observe their transformation over human time. During my exhibitions, petrifying toothpastes, cabbage leaves curling inward, potato-based bioplastics cracking with heat, all accompanied me in my attempt to understand a concept as vast and elusive as time. All these trials and errors are also a way for me to come to terms with our own ephemerality and the increasing entropy. Even though I make numerous trials in my studio, once the exhibition opens the materials in my pieces tend to behave differently in exhibition spaces; sometimes they get messy, broken and rearranged, and sometimes they defy any attempt at reorganization. For me, this unpredictability is the most exciting part of the process. As a species, we have an innate desire to organize and control our surroundings, and through these projects I’m trying to challenge that basic instinct.

Your relationship with the materials you use and their significance visually stands out in your practice. Your research on materials and projects also hint at your social sciences background. As I was preparing to dwell on such details, another responsibility came into your world which is your child. Do you think taking on another human being’s responsibility will help your practice evolve into some other way?

Our experiences inevitably influence our practices; above all, they shape the subjects we are interested in and the questions/answers we are looking for. Taking on another human’s responsibility is the biggest one I have had in my life and I imagine all parents would feel the same way. My pieces always had ephemeral parts that required care-taking and I conceptualized this form of tending to the work as a way of building intimacy with the objects. I see a strong resemblance between the maintenance of my sculptural work and taking care of a baby as their needs both change quickly over time. The moment you think you find a solution to a certain ‘’problem’’, you realize that the problem has already taken a different form. The only constant is change and adaptation. For instance, the sleep cycle of a baby is a very fragile realm that us parents always try to control but naturally fail to do so, even if it gets regulated, it quickly gets upended. Nowadays,  as I’m slowly getting back to work, I cannot help but wonder about this state that we can not physically touch but find ourselves in all the time. How does sleep manifest itself in materials? Is slowing down also a form of sleep or is sleeping merely a suspension in time?

I see that artist mothers are vocal about the various challenges they face in the art scene. I imagine that the situation is not that different in other fields as well. How is your experience as an artist mother? 

As you mentioned, being a mother (especially a new mother) comes with a lot of challenges in most fields. I took on as few projects as possible during the first year of my motherhood as it was clear to me that our caregiving responsibilities would leave little room for my work. However, because of where we live, people in the projects I took part in were very understanding and sensitive towards my position. Berlin is one of the rare places where the challenges of being an artist parent are openly discussed and treated as a prominent topic. In that sense, I can say that I feel fortunate. However, one of the things that I have struggled the most with has been the myth of ‘’an artist who persists no matter what’’. I realized that I had an image in my mind of the ideal artist—someone who must be productive and continue making no matter what obstacle comes her way. We had this advertisement in Turkey about 20 years ago for women’s hygienic products which glorified being a full time worker and a mother at the same time, without acknowledging or even mentioning the support mechanisms that would make this possible. Unfortunately, during the first year of motherhood I was harsh on myself with these assumptions, stereotypes in mind. I hope to be more patient with myself and breaks and interruptions in the coming years. I wish society at large would have the same level of tolerance, but unpacking the socio-political dynamics behind this issue would go beyond the scope of this conversation. :)

Our conversation has been spread out over time. As I look back at my questions and your responses, I think about your day to day rhythm. What have you been occupied with in the studio lately? I know that you have been preparing for your solo show.

It has been a while since we last spoke and I must admit that I enjoy this intermittency. Ever since I had the chance to get back to my work in January 2024, I have been preparing for my solo show at Sanatorium. After a long preparation process, the exhibition finally opened last week, during the final days of the year.

Titled Downtime, Spread too Thin, the exhibition investigates notions of productivity, slowing down and the conditions that initiate and sustain life. In doing so, it focuses on biological and geological processes that defy acceleration and optimization such as sleep and the formation of sedimentary rocks. Eggs are a recurring motif throughout the show, they appear in the gallery space in various shapes and forms—inviting viewers into a different world in the video, with their fossilized shells lining the walls and as organic formations on ceramic pieces. Literature also played a key role while conceptualizing the exhibition. A few authors and their words accompanied me during the process. To name a few: the latest two novels of Olga Ravn, The Employees and My Work, Jose Saramago’s The Tale of the Unknown Island, Clarice Lispector’s The Egg and the Chicken and Astrid Neimanis’ Bodies of Water.

Your first solo exhibition Downtime, Spread too Thin opened on 27th of December at Sanatorium. My last solo exhibition portrayed the place I was at in life, both personally and artistically. Where do you think this exhibition stands within your artistic practice? What does the viewer encounter in the show?

This is the first solo exhibition of my decade-long artistic career. Previously, I had worked on singular projects, whereas this exhibition is a curation in which the relationships between the works are as important as the works themselves. As you said, solo exhibitions tend to be book markers in an artist’s life and practice. They delicately unpack the accumulated pages, questions, materials, marking a point before halting for a while. I can say this exhibition feels like a space where I could bring my current self and long-standing interests together. 

For instance, as I mentioned the fragility of sleep was something I never pondered until I became a mother. I had always considered sleeping as an act as effortless as breathing. Once I began experiencing consistent sleep deprivation for over a year, I grew interested in understanding its nature. I always thought that REM sleep is the more productive kind of sleep, but the more I read the more I realized that for sleep to truly work and deliver its promise—rest and cellular regeneration—you have to move through its waves and cycles slowly. You cannot bio-hack your way into sleep as some high-level business people have ambitiously tried to do. 

The piece Sea-change Through the Waves is an outcome of this scrutiny into sleep.
Sleep waves of two different bodies are positioned in opposite corners of the gallery space. As the day progresses, the square shaped LED lights mimic the sleep cycles of these bodies, changing colors over an eight hour period—red for REM sleep, purple for Non-REM sleep and green for wakefulness. These square LED lights are typically used in corporate offices, cubicles where optimization of productivity is prioritized. I thought it would be a meaningful gesture to place something as resistant to optimization as sleep into these objects, which symbolize the productivity culture surrounding us. Perhaps, it might help us to reconsider this culture at-large. 

Observing the sleep cycles in the exhibition reminds me of the formation of eggs, which you mentioned at the beginning of our conversation. It is as if there are sleep-based interactions between the pieces. Do you also establish such a connection?

As Sea-change Through the Waves creates colour changes throughout the space, it somehow touches all the other works. For me, the most significant journey within the exhibition is that of the eggs as they shapeshift across different pieces. The formation of eggs and their time (egg-time) play a central role in both the ceramic installation An Accelerated Million-Year Long Encounter of Sorts and the video piece A Chanting Egg, Near the Dent. When I  started working with eggshells five years ago, I was interested in their calcium carbonate content. An egg forms within a hen’s body in approximately 20 to 24 hours, whereas sedimentary rocks such as sandstone and limestone—both of which have the same primary component (calcium carbonate)—are formed over millions of years. The main differences between these two processes are heat and time. Building on this equation, An Accelerated Million-Year Long Encounter of Sorts is an experiment bound to fail, an attempt to accelerate time through heat. I was very interested in this futile effort and the failure itself. Eggshells placed in the glazes and fired at high temperature (1220°C)  create organic forms on ceramic surfaces, and in some cases even petrify. However, this petrification is not like that of rocks; it is a rather short-term process. Stoneware tiles are suspended from a metal structure, and  as the gallery door opens and visitors move around the space, they occasionally touch  each other, creating sounds. As a result of these minor vibrations, the organic formations on the ceramic pieces flake off, shed their skins and accumulate on the ground. I particularly like the fact that the glaze, which is historically created to preserve things longer, is flaking off, falling apart as humans interact with the piece. The process of making this work was also an important layer for me. For over 1,5 years I collected eggshells from our kitchen, community and the bakery on our street. I like the fact that the collection—and hence the results on the tiles—was shaped through the consumption habits of a community. 

A Chanting Egg, Near the Dent is my first video work and it came to life as a result of several encounters. Departing from the idea that the egg is situated on the fine line between life and non-life, the piece poses questions about what initiates life and sustains it. Another quote from Nicole Walker’s book Egg accompanied me while conceiving the video: “The egg cannot stay perfect and whole if you want more of anything. For life to happen, you need unrest, dismay, disorder. Then you spend the rest of your life trying to get it back in order, a kind of forced revision to your original origin story.”. Over time, these words evolved into the choreography in the video in my mind. The video takes place in two different spaces: a self-storage facility and an abstract blue landscape. While the performer interacts with the eggs very gently and carefully in the storage facility, eggshells are broken, crushed, tumbled and transformed within the blue room. I think of these movements shot within the blue landscape as a mechanized version of the disorder Walker refers to. The movements repeated in both spaces create ruptures in the timeline, disrupting the formation of a linear narrative.  

All of these accumulated layers of time come together in Ring Around the Rosie Within the Pores and get fossilized. The eggs that come out of the bodies of many chickens enter the bodies of many people and the shells—remnants of these processes—merge with one another and meander around the walls, corners of the space like minimal forms, broken pieces of frescoes. Within this work, different kinds of time—that of the chicken employees, human employees, eggs and consumers—blend together, commune and petrify.  

Do you think this exhibition foreshadows your future projects? Or will you prioritize contemplating and digesting this current body of work?

It will inevitably take me some time to distance myself from these pieces, which have taken a long time to make. When I start working with a material, it often becomes a long term collaboration for me, and this has certainly been the case with eggs. In the near future, I plan to read extensively on sleep to better understand this immaterial phenomenon,​​ and from that research I hope to come up with new projects. 

Translation to English by Toprak Coşkun Deniz.

Zaman her şeye değen ve her şeyi dönüştüren koca bir battaniye gibi

Gülşah Mursaloğlu ile sohbet

border_less / Huo Rf 

18 dakika okuma süresinde 

*Bu sohbet Nisan 2024-Ocak 2025 tarihleri arasında gerçekleşmiştir. 

Minüskül Porsiyonlarda Servis Edilen İlkel Çorba işinin metninde Zora Neale Hurston’ın “Şimdiki zaman, geçmişin yumurtladığı, kabuğunun içinde geleceği barındıran bir yumurtaydı” alıntısını kullanıyorsun. İlk sormak istediğim bu alıntıdan yola çıkarak geçmişle bugüne dair nasıl bir ilişki kuruyorsun, bu bağlamda İlkel Çorba ve sonrası nasıl ilerliyor?

Sevgili Ümit, öncelikle sohbet davetin için teşekkür ederim. Zora Neale Hurston’un alıntısıyla Nicole Walker’ın Egg [Yumurta] isimli kitabını okurken karşılaştım. Anne olmadan önceki iki sene yumurtalarla ilgileniyordum (şimdi geriye dönük düşününce oldukça manidar geliyor), o zaman gündelik olarak tüketilen bir şeyin içindeki yaşam potansiyeli ilgimi çekiyordu. 2019 yılında gittiğim, seramiğe odaklı bir misafir sanatçı programında yumurta kabuklarıyla deneyler yapmıştım. Programın, bütün katılımcılarının ortak kullandığı büyükçe bir mutfağı vardı. Burada tüm katılımcılardan kullandıkları yumurtaların kabuklarını ortak bir kaba koymalarını rica ettim, yumurtalar her geçen gün birikti ve sonra onlarla seramiğin yüzeyinde çeşitli denemeler yaptım. Bu sert ve potansiyelli malzemenin ısıyla zamanla dökülen, pullanan bir hale gelmesi çok ilgimi çekmişti. Tüm bunların zamanla ilişkisine gelirsek, bence zamandan muaf olan kimse ve hiçbir şey yok; zaman her şeye değen ve her şeyi dönüştüren koca bir battaniye gibi. Aynı zamanda her an, bir öncekinden etkilenerek ilerliyor, bu alıntının zamansal devamlılığı aktarma şekli çok hoşuma gitmişti. Minüskül Porsiyonlarda Servis Edilen İlkel Çorba, bu bağlamda bir düşünce egzersiziydi. Bir lateks parçasının üstünde yumurta kabuklarını, kalsit taşlarını ve mermeri bir araya getiriyor. Bunların ortak paydaları ise kalsiyum karbonat, yani yaşama elveren karbonun başka bir formu ve hepsi bu elementten kendilerini farklı zaman dilimlerinde var ediyor. Yani aslında gene zamanının bir elementi nasıl dönüştürebileceğini anlamaya çalışan bir iş. Konumlandığı yüzey de nefes alan, zamana verdiği tepki görünür olan bir malzeme olsun istedim, bu sebepten lateksle çalışmak istedim. Yumurtalara olan ilgim ise devam ediyor, bir nesne/gıda/ürün/yaşam kabı olarak bana yaşamı da ölümü de çağrıştırıyorlar. 

Bir süre önce topladığım deniz kabuklarıyla, ‘Living Even So’ serimle ilişkilenen bir kolaj yapma fikrim vardı, henüz finalize olmuş bir fikir değil ama deniz yumuşakçalarının kabuklarını nasıl ve neden ördüğü üzerinde duruyordum. Araştırırken aynı zamanda onarabildikleri bu kabuğu korunma amacıyla kalsiyum karbonat salgılayarak ördüklerini öğrendim. Ben ev konteksi üzerinde duruyordum sen ise zamanla ilişkisi odağında yaşam potansiyellerine bakarak düşünüyorsun. Sence bu üretim pratiğin ya da çeşitliliğin, organik malzemelerle çalışman geçmişinle nasıl bağlanıyor? 

Kabuk kadar sert ve geçirgen olmayan bir şeyin korunma dürtüsü kadar formsuz bir şeyle üretilmesi ne ilginç değil mi? Bilmiyordum. Ben malzemelerle ilişkimin çocuksu bir meraktan ileri geldiğini düşünüyorum, kavramsal soruların yanı sıra üretirken hala bu merak bana eşlik ediyor, atölyeye heyecanla gitmemi o sağlıyor. Çocukların yerleşmiş düşünceleri, alışkanlıkları olmadığı için yetişkinlere göre çok daha farklı bir ilişkilenme şekilleri var dünyayla, şimdi gün boyu kızımın evdeki objelerle oynamasını izlerken de gözlemliyorum bunu. Çocukken hep bir şeyleri birbirine kattığımda neler olacağını merak ederdim, örneğin çeşitli deterjanları birbirine karıştırınca ne renk elde edeceğimi, reklamlarda önerildiği gibi yumurtanın yarısını diş macunuyla fırçalayıp sirkeye yatırınca ne olacağını… Zamanla, işlev ve sonuç odaklı hareket ettikçe bu tarz beyhude eylemler azalıyor insan hayatında, böyle meraklara, deneyimlere pek alan kalmıyor. Sosyal bilim okurken de o alandan devam etmek istemememin sebebi buydu: muğlaklığa, belirsizliğe ve bu tarz bir deneyselliğe alan olmaması. Sanatsa böyle araştırmalara mahal veriyor, hem bir şeyleri ters yüz etmek, hem de açık uçlu sorular sormak açısından bereketli bir alan, ama bu tutarsız olması gerektiği anlamına da gelmiyor. Önceki soruda dediğim gibi zaman her şeye değiyor, ama zamanı organik malzemeler üzerinden anlamaya çalışmamın sebebi bu değişimi insan zamanında görmenin çok daha kolay olması. Sergiler boyunca taşlaşan diş macunları, içe dönen lahana yaprakları, ısıyla çatlayan patates bazlı biyoplastikler, hepsi zaman kadar kocaman ve kavraması zor bir mefhumu anlamaya çalışma çabamda bana eşlik etti. Tüm bu deneme yanılmada aynı zamanda kişisel olarak geçicilikle ve artan entropiyle barışma çabası da mevcut. Ben atölyede süreçleri ne kadar tekrar etsem de sergiler başladığında malzemeler mekânlarla buluşuyor, farklı şekillerde davranıyor, her şey dağılıyor, bozuluyor, tekrar düzenleniyor, bazen ise düzenlenemiyor. Bu bilinmezlik benim için işin en heyecan verici kısmı. İnsan olarak düzenleme, kontrol etme arzumuz daimi, bütün bu işlerde ben de bu dürtüyle savaşıyorum. 

Malzeme ile olan ilişkin senin sanatına baktığımızda aslında görsel olarak kendini tanımlayan bir durum, sorularımı bu yönde işlemeyi  düşünürken senin hayatında bambaşka bir sorumluluk belirdi o da çocuğun. Malzemeye dönük araştırmaların ve işlerin bir şekilde sosyal bilimler arka planın hakkında fikir de veriyor. Peki başka bir yaşamın sorumluluğunu almanın sanatının başka bir yöne evrilmesine vesile olacağını düşünüyor musun?

Yaşadığımız tecrübeler şüphesiz ki üretimlerimizi etkiliyor, her şeyden önce ilgi duyduğumuz konuları, vakit harcadığımız soruları şekillendiriyor. Bir yaşamın sorumluluğunu almak bugüne kadar üzerime aldığım en büyük sorumluluk (sanırım tüm ebeveynler böyle hissediyordur). Benim üretimlerimde her daim geçici ve sürdürülebilirliği için bakım yapılması gereken parçalar vardı. Bu kısımlara bakım vermeyi aynı zamanda nesnelerle bir yakınlık kurma formu olarak da görüyordum. Beklemediğim durumlarla karşılaştığımda da süreci ona göre şekillendiriyordum. İşlerimle bebek bakımı arasında kurduğum benzerlik tam olarak bu noktadan ileri geliyor, bir bebeğin ihtiyaçları da her daim değişiyor, tam bir şeyi çözdüm dediğin anda her şey form değiştiriyor; sabit olan tek şey değişim ve daimi bir yeni koşullara uyumlanma hali. Örneğin bir bebeğin uykusu durmadan kontrol edilmeye çalışılan, asla edilemeyen, düzene girse de çok hızlı bozulan, kırılgan bir alan. Şimdi yavaştan işlere dönmeye hazırlanırken dokunamadığımız, fiziken temas edemediğimiz ama durmadan içinden geçtiğimiz bu hali de çok düşünüyorum. Uyku malzemelerde nasıl tezahür eder, yavaşlama da bir çeşit uyku mudur? Yoksa uyku zamanda bir asılı kalma hali midir? 

Kültür-sanat ortamında anne olmakla ilgili zaman zaman kadınların çok farklı zorluklar çektiği hakkında yorumlar alıyorum, kültür-sanat alanından farklı alanlara baktığımızda da aslında durumun farklı olmadığı da çıkar ortaya ama senin bu konuda açmak istediklerin olur mu? 

Dediğin gibi bence anne olarak (özellikle de yeni bir anne olarak) herhangi bir sektörde çalışmanın zorlukları var. Anneliğimin ilk senesinde üzerime mümkün olduğunca az proje aldım, bakım koşullarımızın benim işlerime alan açamayacağı aşağı yukarı belliydi. Ancak yaşadığımız yerden ötürü yer aldığım projelerde insanlar pozisyonuma karşı oldukça hassas ve anlayışlı davrandılar. Berlin ebeveyn sanatçı olmanın zorluklarının konuşulduğu ve öne çıkan bir mevzu olduğu nadir yerlerden biri, o açıdan şanslıyım. Ancak geçtiğimiz sene beni en çok zorlayan şeylerden birinin “herşeye rağmen devam eden sanatçı” miti olduğunu söyleyebilirim. Kafamda koşullar ne olursa olsun, başına ne gelirse gelsin üretmeye devam etmesi gereken bir sanatçı ideali olduğunu fark ettim; sanırım bunun müsebbibi de 2003 yılındaki orkid reklamının da dediği gibi “çocuk da kariyer de yapan” kadının alkışlanması, kutlanması, ancak bunu mümkün kılan destek mekanizmalarından asla bahsedilmemesi. Bu fikirden dolayı kendime anlamsızca yüklendiğim zamanlar oldu, ebeveynliğimin önümüzdeki dönemlerinde eslere ve kesintilere karşı daha toleranslı olmayı umuyorum. Toplumsal olarak da keşke olabilsek ama her şeye rağmen çalışan insan modelinin arkasındaki sosyopolitik dinamikleri açmak bu röportajın kapsamını ve beni aşacaktır :)

Sohbetimiz bir sürece yayılıyor, ara ara sorduklarıma, cevaplarına geri dönüp bakarken temponu düşünüyorum. Bu ara seni pratiğinle ilgili meşgul edenler nedir, solo sergine hazırlanmak, okumaların, üretim sürecin?

Sohbetimizin son kısmından bu yana araya baya bir zaman girdi, bu kesintililik hali de hoşuma gidiyor. Aslında 2024 yılının başında tekrar pratiğime vakit ayırmaya başlayabildiğimden beri Sanatorium’da gerçekleşecek kişisel sergime hazırlanıyordum. Uzun bir hazırlık sürecinin ardından sergi geçen hafta, yılın son günlerinde açıldı. Pul Pul Döküldü Ufalandı Zaman, yaşama el veren ve yaşamı sürdüren koşulları, üretmeyi, üretkenliği ve yavaşlamayı araştırıyor. Bunu yaparken de hızlanmayı reddeden, optimize edilemeyen biyolojik ve jeolojik süreçlere bakıyor; uyku ve tortul kayaçların oluşumu gibi. Yumurtalar bu bahsettiğim konuları açmak için sergide tekrar eden bir motif olarak beliriyor, mekânda birçok farklı şekilde form buluyor: videoda başka bir dünya aralamalarıyla, fosilleşmiş kabuklarıyla, seramik yüzeyinde oluşturdukları organik formlarla… Aynı zamanda edebiyattan da çok beslendiğim bir sergi oldu Olga Ravn'ın son iki kitabı The Employees [Personel] ve My Work [Benim İşim], Jose Saramago'nun Bilinmeyen Adanın Öyküsü, Clarice Lispector'ın The Egg and the Chicken [Tavuk ve Yumurta] öyküsü, Astrida Neimanis’in Bodies of Water [Su Kütleleri]’ı ve daha nice yazar ve kelimeleri bana bu süreçte eşlik etti.  

İlk solo sergin Pul Pul Döküldü Ufalandı Zaman 27 Aralık’ta Sanatorium Galeri’de açıldı. Benim son solo sergim hem sanatsal hem de yaşamsal anlamda benim geldiğim yeri tarif ediyordu mesela. Uzun süredir hazırlandığın sergin senin için nasıl bir yerde duruyor? Bu sergide biz neyi izliyoruz, senin sanatsal deneyimine dair neler açılmış olacak?

Yaklaşık on senedir sanatsal pratiğime devam etsem de bu ilk kişisel sergim. Daha önce hep tekil projeler üzerine çalıştım, bu sergi ise birkaç işin birbiriyle olan ilişkilerinin de işlerin kendileri kadar önemli olduğu bir kurgu. Dediğin gibi kişisel sergiler sanatçının pratiğinde ve yaşamında birer kitap ayracı gibi, o zamana dek biriken mevzuları, soruları, materyalleri, yaklaşımı damıtarak açıyor, işaretleyip es veriyor. Benim için de geçmiş meraklarımla, bugünkü halimi bir araya getirip harmanladığım bir alan oldu. Örneğin uykunun kırılganlığından bahsetmiştim, anne olmadan önce uykuyu nefes almak kadar doğal bir süreç olarak görüyordum, üzerine hiç derinlemesine düşündüğüm birşey değildi. Kızımın doğumundan sonraki bir sene boyunca uykusuzluğu sürekli bir şekilde tecrübe edince, uykuyu anlamak için okumalar yapmaya başladım. Önceden REM uykusunun en faydalı uyku olduğuna dair yanlış bir algım vardı, ancak okudukça şunu anladım ki uykunun gerçek manada işe yaraması, dinlenme ve hücresel rejenerasyon sağlaması için gece boyunca uyku dalgalarının her birinden yavaşça geçmek gerekiyor. İş insanlarının bio-hacking çabalarına cevap vermeyen bir süreç uyku. Dalgalar Boyu Derya-değiş bu tecrübenin ardından ortaya çıktı. İş, galeri mekanının iki köşesine iki farklı bedenin uyku dalgalarını konumlandırıyor. Galeri açıldığında gece başlamış gibi uyku döngüleri de başlıyor, sekiz saat boyunca bu iki insanın uyku dalgalarına ve uykularındaki kesintilere göre kare LED ışıklar renk (REM’de kırmızı, non-REM’de mor, uyanıklıkta yeşil olmak üzere) değiştiriyor. Bu kare ışıklar genelde kurumsal ofislerde tercih edilen lambalar, bana üretkenliğin arttırılmaya, optimize edilmeye çalışıldığı mekânları anımsatıyorlar. Bu lambalara uyku gibi optimizasyona direnen, yavaşlamayı gerektiren bir süreci yüklemenin hepimizin etrafını çepeçevre sarmış üretkenlik kültürünü yeniden düşünmek için anlamlı bir jest olduğunu düşündüm. 

Serginde bu uyku sürecini izlemek bir süredir üretimlerinde denk geldiğim ve sohbetimizin başında değindiğin yumurtanın oluşumunu hatırlatıyor bana. Uykuya dayalı etkileşimler var sanki işler arasında. Sen böyle bir bağlam kuruyor musun? 

Aslında Dalgalar Boyu Derya-değiş mekânda yarattığı renk değişimleriyle işlerin hepsine dokunuyor. Sergideki en belirgin yolculuksa yumurtalarınki bana göre, her işte farklı bir forma bürünüyorlar. Yumurtaların zamanı ve oluşumu özellikle seramik yerleştirme Hızlandırılmış Milyon Yıllık Karşılaşma ve video işim Kuytuda Uğuldayan Yumurta’ da önemli bir rol oynuyor. İlk soruda değindiğim gibi yumurta kabuklarıyla ilk kez 2019’da çalışmaya başlamıştım ve o zaman kalsiyum karbonattan oluşmaları da ilgimi çekiyordu. Bir tavuğun vücudunda yumurta yaklaşık 20-24 saatlik bir zaman diliminde oluşuyor. Aynı yapı taşına sahip olan kumtaşı, kireçtaşı gibi tortul kayaçlarsa milyonlarca yıl içerisinde oluşuyor. Bu iki denklem arasındaki fark ise ısı ve zaman. Hızlandırılmış Milyon Yıllık Karşılaşma ısıyla zamanı hızlandırmaya dair bir çaba, aynı zamanda başarısız olacağını bildiğim ve bu kısmıyla da çok ilgilendiğim bir deneme. Sırın içinde yüksek derecede (1220°C) pişen yumurta kabukları seramik yüzeyinde organik formlar oluşturuyor, hatta bazı yerlerde taşlaşıyor. Ancak bu taşlaşma kayalarınki gibi değil, çok daha kısa soluklu. Bir metal strüktürün üzerinden sarkıtılan seramik fayanslar galerinin kapısı açıldıkça, ziyaretçiler mekânda dolaştıkça yavaş yavaş hareket ediyor, bazen birbirlerine vurup ses çıkarıyor. Tüm bu titreşimlerle üzerlerindeki taşlaşmış kabuklar pul pul dökülüyor, yerde birikiyor. Sır gibi muhafaza etmeye odaklı bir katmanın insanlar etkileştikçe ufalanması ayrıca hoşuma gidiyor. Bu iş özelinde projenin arka planındaki, üretimindeki zaman da benim için kıymetliydi. 1,5 yıl boyunca hem ben kendi mutfağımızda tükettiğimiz yumurtaların kabuklarını topladım hem de arkadaşlarımdan aldım. Mahallemizdeki pastanede de düzenli olarak bu koleksiyona katkıda bulundu. Zamana yayılan ve bir topluluğun tüketim alışkanlıklarının şekillendirdiği bir süreç olması benim için önemliydi.

Kuytuda Uğuldayan Yumurta ise benim ilk video işim ve birkaç farklı karşılaşmanın sonunda ortaya çıktı. Yumurtanın canlı ve cansız addedilen arasındaki ince çizgide konumlanmasından yola çıkarak, yaşamı neyin başlattığına ve neyin sürdürdüğüne dair sorular soruyor. Gene Walker’ın Egg kitabında karşılaştığım bir alıntı bu süreçte bana eşlik etti: “Daha fazlasını istiyorsan yumurta mükemmel ve bütün kalamaz. Yaşamın oluşması için kargaşa, korku ve düzensizlik gerekir. Sonra hayatının geri kalanını düzenlemeye çalışarak geçirirsin, asıl başlangıç hikayene zoraki bir düzelti gibi.” Bu alıntı zamanla zihnimde videodaki kareografiye evrildi. Video iki ayrı mekanda geçiyor; bir kişisel eşya deposu ve soyut mavi bir peyzaj. Performansçı depo koridorunda yumurtalarla oldukça dikkatli bir şekilde ilişkilenirken, mavi peyzajda yumurta kabukları kırılıyor, parçalanıyor, döndürülüyor, dönüşüyor. Benim için bu peyzajda çekilen hareketler Walker’ın bahsettiği kargaşanın mekanikleşmiş bir hali. İki planda yinelenen eylemler ise zamanda kaymalar yaratıyor, doğrusal bir anlatı oluşturulmasına ket vuruyor. 

Tüm bu birikmiş zamansa galeri duvarlarında dolanan Gözeneklerde Kutu Kutu Pense işinde bir araya gelip fosilleşiyor. Bir sürü tavuk bedeninden çıkan yumurta, bir sürü insanın bedenine giriyor ve hepsinin kalıntıları olan kabuklar birbirleriyle harmanlanıp mekânın köşelerinde minimal formlar, fresk parçaları gibi geziniyor. Çalışan tavukların zamanı, yumurtaların zamanı, çalışan insanların zamanı, tüketen insanların zamanı, benim için hepsi bu işte hemhal olup taşlaşıyor.   

Bu sergi gelecek üretimlerine dair fikirler sunuyor mu sence? Ya da önceliğin bu üretimleri ve sergi sürecini sindirmek mi olacak? 

Tabii ki uzun süredir pişen bu işlere mesafe almak ve süreci sindirmek vakit alacak. Genelde bir malzemeyle çalışmaya başladığımda bu uzun soluklu bir işbirliği oluyor, yumurtalarla olan yolculuğum da böyle oldu. Bundan sonraki dönemde ise uyku üzerine daha çok okumayı, bu maddesiz hali daha iyi anlamayı ve bu bağlamda yeni işler üretmeyi umuyorum.